“Kumla kaplı çorak topraklardan bir duman bulutu yükselir, uzun nehri geçtikten sonra yuvarlak güneş alçalır.” Tang Hanedanlığının şairi olan Wang Wei, bin yıl önce Sarı Nehir’in kıyısındaki Shapotou’yu böyle anlatmış…

MENG JIAXIN /CHINA TODAY – Şair bu dizeleri Shapotou’nun muhteşem manzarasına duyduğu hayranlığı anlatmak için yazmıştı. Çin’in kuzeybatısındaki Ningxia Hui Özerk Bölgesi’nde Sarı Nehrin kıyısında yer alan Shapotou, çöl manzarasında bir dizi büyüleyici doğal cazibe merkezidir. Çin’in en büyük doğal kum kızak alanına ve Sarı Nehir’i kateden 820 metrelik bir hava teleferiğine de sahiptir. Sarı Nehir kültürünün sembolleri, dünyanın çölden geçen ilk demiryolu – Baotou-Lanzhou Demiryolu ve Sarı Nehir üzerindeki en eski ulaşım araçlarından biri – koyun postundan yapılan sal burada bulunuyor.

Günümüzde Shapotou, Zhongwei şehrinin sadece 16 kilometre batısında yer alan doğal, ulusal doğa koruma alanıdır. Sarı Nehir’in güneyinde 4.599,3 hektarlık bir alanı kaplayan Tengger Çölü’nün güneydoğu kenarında, 1.300 ila 1.500 metre yükseklikte yer alıyor. Aynı zamanda ulusal alanda turistik yüksek cazibe merkezi olarak kabul edilen “5A” statüsünde bulunuyor.

KOYUN POSTU SALLAR VE SU ÇARKLARI

Shapotou biri güney Sarı Nehir diğeri kuzey çöl bölgesi olmak üzere iki bölgeden oluşuyor. Sarı Nehir bölgesinde, ziyaretçiler Sarı Nehir’in güzelliğini ve kültürünü yakından ve sürükleyici bir şekilde deneyimleyebiliyor. Yaşanması gereken deneyimlerden biri de, koyun derisinden yapılmış olan sal ile Sarı Nehir’e özgü rafting gemisinde bir gezinti olarak kabul ediliyor.

Kara taşımacılığı ve makineleşmeden önceki dönemde, Sarı Nehir boyunca insanların temel ulaşım aracı, koyun postu sallardı. Bin yıllık bir geçmişe sahip olyan bu salların yapımında kullanılan tüm malzemeler yerel olarak kolayca bulunabildiği gibi, aynı zamanda ucuzdu. Günümüzde, Shapotou’daki turistik koyun postu salları, bir tona kadar taşıma kapasitesine sahip, üç ila dört kişiyi taşıyabilen iki düzine hava dolu koyun postundan oluşan gemi gibi hizmet veriyor.  Bu sallar, Sarı Nehir’de uzun yıllar çalışmış deneyimli denizciler tarafından idare ediliyor. Turistler, nehirde güvenli bir şekilde gezinirken, kıyı boyunca tüm doğal manzaraların keyfini çıkarabiliyor.

Yol üzerinde, bir zamanlar yerel çiftçilerin nesiller boyu tarlaları sulamak için kullandıkları Sarı Nehir boyunca dikilmiş iki ahşap su çarkı bulunuyor. Sekiz metre yüksekliğindeki su çarkları, Duo Aslan Dağı’nın eteğinden görülebiliyor. Nehrin akışıyla yönlendirilen su çarklarının dönen ahşap plakaları, suyu tüm köyü destekleyen tarlaya yönlendiriliyor.

FISILDAYAN MİNGŞA DAĞI 

Shapotou’daki bir diğer önemli nokta ise Mingsha (anlamı şarkı söyleyen kum demektir) Dağı’dır. Qing İmparatoru Qianlong’un hükümdarlığı sırasında, Sarı Nehir’in oluşturduğu bu devasa kumul, 2.000 metre genişliğinde ve yaklaşık 100 metre uzunluğundadır. Gökyüzü açıkken ve sıcaklık yükseldiğinde, kumlu yamaç, insanlar üzerinden kızakla geçtiğinde benzersiz bir vızıltı sesi çıkarıyor. Ses bir zil sesini andırır, bu nedenle “zil çalması” olarak da biliniyor.

Ziyaretçiler, Mingsha Dağı’nda kum kızağı heyecanını yaşayabilirler. Pist 180 metre uzunluğunda, 72 metre dikey düşüş ve 35 derecelik eğime sahiptir. Kızağın her iki tarafına frenler monte edilmiş. Bu da sürücüye gergin veya korkması halinde, kızağı yavaşlatmak için frenleri çekme imkanı sunuyor. Heyecan arayanlar ise, inanılmaz bir hızla yokuş aşağı yüksek hızlı inişin heyecanını yaşamak adına frenleri bırakabiliyor. Mingsha Dağı ayrıca manzara izlemek için mükemmel bir mekandır. Yokuşun tepesinde turistler fotoğraf çekip, Sarı Nehir’i görebiliyor. Aşağıda ise şelale benzeri yükselen kum dağını izliyorlar. Sarı Nehir’de  üzerindeki telleasılı makara vtellerden oluşan teleferik

Kumda kızağın yanısıra, Sarı Nehir üstünde bir uçtan diğer uca tel ve makaradan oluşan teleferikle seyahat etmek ziyaretçilere başka bir deneyim yaşatıyor. Teleferiğe binen ziyaretçiler, altın çölü ve Sarı Nehir’i havadan görüp, yüksek irtifada vahşi kuzeybatı manzarasının tadını çıkarıyor.

OFF-ROAD OYUN ALANI

Tengger Çölü uçsuz bucaksız enginliğiyle kuzeyde Shapotou’ya bitişik olup, göz alabildiğine uzanıyor. Turistler, kum tepelerini develer üzerinde veya araziye uygun çöl arabalarıyla geçebiliyor. Ziyaretçiler, şair Wang Wei’nin bin yıl öncesinde olduğu gibi, çöl manzaralarına hayran kalıyor.

Develer çölde önemli bir ulaşım aracıdır. Shapotou’da, görevlileri tarafından yönetilen bir deve filosu çölde dolaşıyor. Çölün uçsuz bucaksız sessizliğinde çınlayan bir çan sesi, deve binicilerini bir kum okyanusundaki tek bir tane gibi hissettiryor.

Arazi araçlarını kullanmak, çölde bir başka popüler eğlence etkinliğidir. Kum tepelerinin üzerinde özgürce yarışan binicilerin yanaklarına kumlar vurur. Kum tepelerinin üzerinden hızla geçerken kalpleri hızla çarpıp, adrenalinleri yükseliyor.

Arazi araçlarında seyahat edemeyecek kadar küçük olan çocuklar, kumu doğal bir oyun alanı olarak kullanıyor. Kendi çeşitli oyuncakları ve araçlarıyla kumda oynayarak harika zaman geçirip, çöl sıcağını hissetmek için ayaklarını kuma bile sokuyorlar.

YEŞİL BİR MUCİZE

Doğal alanda, Shapotou’da kuma karşı yapılan savaşlarda elde edilen önemli başarıları sergileyen bir Çöl Müzesi bulunuyor. Geçen yarım yüzyılda, üç kuşak araştırmacı ve işçinin teri ile adadığı hayatları sayesinde, vahaların uzantıları karada görünmeye başladı.

1958’de Baotou-Lanzhou Demiryolu trafiğe açıldı. Demiryolu hattının altı bölümü, toplamda 40 kilometreden fazla olan Tengger Çölü’nden geçti. Bir kum fırtınası vurduğunda, büyük çabalarla inşa edilen raylar anında çöle gömülebilirdi. Kumda güvenli bir tren yolculuğu sağlamak için 1955’te ünlü jeolog Zhu Kezhen liderliğindeki bir uzman ekibi Shapotou’ya gelip, Çin’in ilk kapsamlı çöl yönetimi araştırma istasyonunu kurdu.

Sayısız deneyden sonra araştırmacılar, saman dama tahtası olarak da bilinen bir saman ızgara ağının kum tepelerinin hareket etmesini etkili bir şekilde engelleyebileceğini keşfettiler. Tek tek metrekarelik ızgara, hareketli kumulların yüzeyine bağlanıp, buğday samanı ve pirinç samanından yapıldı. Çim duvarlar, bataklığı sınırlayan kum okyanusundaki muhafızlar işlev görüyor. Kum kontrolü için kullanılan dama tahtası günümüzde dünyaca tanınıyor. Hasır dama tahtası tekniği esas alınarak yangın önleme, ağaçlandırma, çim bariyeri ve kum sabitleme işlevleriniyle kompozit bir sistem oluşturuyor. Baotou-Lanzhou Demiryolu’nda ulaşım, açılışından bu yana geçen altmış yıllık süreçte, hareket eden kum nedeniyle bir kez olsun aksamadı.