Çin “hayalet parçacıklarını” yakalayabilmek için yeraltında devasa şeffaf küre inşa etti

GUANGZHOU, 11 Ekim (Xinhua) –– Çin, evrendeki son derece küçük ve sonsuz büyüklükteki sırları çözmek amacıyla, genellikle “hayalet parçacıklar” olarak adlandırılan ve zor bulunan nötrinoları tespit edebilmek için yerin 700 metre altında dünyanın en büyük şeffaf küresel dedektörünü inşa etti.

Çin’in güneyindeki Guangdong eyaletinin Jiangmen kentinde bulunan yeraltı nötrino gözlemevinin inşaat alanı, 15 Haziran 2023. (Fotoğraf: Deng Hua/Xinhua)

Çin’in güneyindeki Guangdong eyaletindeki Jiangmen kentinde bulunan Kaiping’de bir tepenin granit tabakasının derinliklerine kurulan 35,4 metre çapında 12 kat yüksekliğindeki akrilik küre, devasa ve karmaşık bir bilimsel tesis olan Jiangmen Yeraltı Nötrino Gözlemevi’nin ana kısmını oluşturuyor.

Çin Bilimler Akademisi ve Guangdong idaresi tarafından 2015 yılında başlatılan zorlu projenin inşasında son aşamaya gelindi. Projenin lider kurumu Çin Bilimler Akademisi’ne bağlı Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsü’ne göre, tüm cihazın kurulumunun Kasım ayı sonuna kadar tamamlanması ve tesisin tam olarak faaliyete geçmesinin Ağustos 2025’te gerçekleşmesi bekleniyor.

Nötrino gizemini ortaya çıkarmaya yönelik dünyanın en güçlü deneylerinden biri olan JUNO’nun en az 30 yıl faaliyette olması bekleniyor. JUNO’nun baş bilim insanı ve Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsü Başkanı Wang Yifang, gözlemevinin, yakındaki Yangjiang ve Taishan nükleer santrallerinden gelen reaktör nötrinolarını daha önce olmadığı şekilde yüzde 3 enerji çözünürlüğüyle tespit ederek bilim insanlarının nötrino kütle hiyerarşisini daha iyi anlamalarına yardımcı olmak üzere tasarlandığını söyledi.

Wang, nötrino kütle hiyerarşisini anlamanın evrenin fiziksel modelleri ve kozmik evrim araştırmaları için büyük etkileri olabileceğini belirtti. Tesis ayrıca, bilim insanlarının süpernova, atmosferik ve güneş nötrinolarını gözlemlemek gibi diğer son teknoloji çalışmaları yürütmelerine de yardımcı olacak.



Yazar: Kerem Kofteoglu
1963’te Mardin’de doğdu. İlk ve lise eğitimlerini İstanbul’da tamamladı. Dünya gazetesinde Reklam Bölümü'nde işe başladı. Sonra İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nı takip eden muhabirlerden biri oldu. Daha sonra sırasıyla Hürriyet Gazetesi’ne bağlı haftalık Ekonomist Dergisi ve Sabah grubunun Para dergisinde çalıştı. Bir dönem Turizm Yazarları Derneği’nin (TUYED) Başkanlığını yürüten Köfteoğlu, halen çeşitli dergilerde serbest gazetecilik yapıp, bazı kurumlara basın ve turizm danışmanlığı hizmeti veriyor.