Çin’in 2025 “iki Toplantı”ndan Neler Beklenebilir?

Çin’de yılın en önemli siyasi etkinliği olan ve “İki Toplantı” olarak bilinen Çin Ulusal Halk Kongresi (NPC)  ve Çin Halk Ulusal Siyasi Danışma Konferansı 5 Mart Çarşamba günü Mart’ta Beijing’de toplanıyor. Yukarıdaki görselde 27 Şubat 2025’te Çin’in başkenti Beijing’de düzenlenen Çin’in yıllık “İki Toplantı” medya  merkezindeki toplantıda çalışan bir basın mensubu görülüyor. (Xinhua/Chen Yehua)

CHINA TODAY  (XINHUA) – — Çin başbakanı, üst düzey yasa koyucu, üst düzey siyasi danışman, baş yargıç ve üst düzey savcı çalışma raporlarını “İki Toplantı”da sunacak. Yasa koyucular hükümetin yıllık bütçesini ve kalkınma planını inceleyecek. NPC ve yerel halk kongrelerine milletvekilleri hakkındaki yasa değişikliği üzerinde görüş bildirecek.

Etkinlik kapsamında çeşitli hükümet birimlerinden bakanlar basın toplantısı ve basına verecekleri demeçler aracılığıyla kamuoyuyla bir araya gelip, politikalarına açıklık kazandırıp soruları yanıtlayacak.

“İki Toplantı”, Çin’in gelecek yıl için kalkınma planını gözlemlemek için kritik bir işlev görüyor. Burada alınan kararlar ve politika duyuruları sadece 1,4 milyar Çinlinin hayatını etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda ülke sınırlarının dışında da bir etkiye sahip oluyor.

Bu yılki “İki Toplantı”dan” neler beklenebilir?

2025 YILI BÜYÜME HEDEFİ

Tipik olarak, hükümet çalışma raporunda belirlenen GSYİH büyüme hedefi en yakından izlenen rakamlardan biridir. Çin ekonomisi yüksek kaliteli gelişime doğru kayarken, GSYİH ekonominin tek ölçüsü değildir. Ancak önemli bir gösterge olmaya devam ediyor. Çin, 2024 yılında ekonomik durgunluk baskısını dengelemek için aldığı bir dizi önemli makroekonomik önlemin de katkısıyla, yüzde 5 civarındaki büyüme hedefine ulaştı.

GSYİH büyümesi, derin ve geniş kapsamlı öneme sahip bir temel ölçüt işlevi görüyor. Çin ekonomisinin son yıllarda karşılaştığı zorluklara rağmen, 2024’te küresel ekonomik büyümenin yaklaşık yüzde 30’una katkıda bulundu. Bu da Çin’i dünya ekonomisi için en büyük büyüme kaynağı haline getirdi.

MAKRO POLİTİKALAR

Çin büyüme hedefine ulaşmak için, ekonomik aktiviteyi canlandırarak daha hedefli politikalar uygulayacak. Hükümetin çalışma raporunun, hedefe ulaşılmasını sağlamak için politika önlemlerini duyurması bekleniyor.

Çin, makroekonomik duruşunda bir değişim sinyali verdi. Geçtiğimiz Aralık ayındaki Merkezi Ekonomik Çalışma Konferansı’nda, politika yapıcılar 2025’te daha proaktif makro politikalar uygulamaya söz verdi. Özellikle, “orta derecede gevşek” bir para politikası benimsemeye karar verdiler. Bu, son 14 yıldır izlenen “ihtiyatlı” yaklaşımdan önemli bir sapmayı işaret ediyor.

Toplantıda, tüketimin ön planda olduğu dokuz temel öncelik belirlendi. Bu, Çin’in iç talebi en önemli ekonomik öncelik olarak vurguladığını yansıtıyor. 2025’te, büyük ölçekli ekipman yükseltmeleri ve tüketim malları takas programlarının daha yoğun, daha geniş bir kapsamda teşvik edilmesi bekleniyor.

Maliye Bakanı Lan Fo’an’a göre, Çin 2025’te daha yüksek bir açık için alanı aktif olarak kullanacak. Yerel hükümet özel amaçlı tahvillerinin ihracını artıracak, ultra uzun vadeli özel hazine tahvilleri ihracına devam edecek. Merkezi hükümetten yerel hükümetlere yapılan transfer ödemelerini artıracak. Bu planların ayrıntıları da bu yılki “İki Toplantı”nın temel odak noktası olacak.

LİDERLER, YASAMA ÜYELERİ, DANIŞMANLAR ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER

“İki Toplantı” sırasında, kendileri de NPC milletvekili olan Çin liderleri, grup müzakerelerinde diğer milletvekilleriyle etkileşime girecekler. Ayrıca, devlet yönetimi için en önemli olan kritik konuları görüşmek üzere siyasi danışmanlarla da etkileşime girecekler.

Bu etkileşimler, merkezi liderliğin tabandaki gerçeklikler hakkında nasıl bilgi sahibi olduğunu gözlemlemek için bir pencere görevi görüyor. Bu, Çin demokrasisinin tanımlayıcı bir özelliğidir ve çağdaş söylemde sıklıkla tüm süreç halk demokrasisi olarak tanımlanıyor.

Son yıllarda, Jiangsu Eyaletinin 14. Ulusal Güvenlik Konseyi’ndeki heyetinin milletvekili olan Devlet Başkanı Xi Jinping, heyetin müzakerelerine sıklıkla katılıyor. Aynı zamanda Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri ve Merkez Askeri Komisyonu Başkanı olan Xi, ayrıca Silahlı Kuvvetler Ulusal Kongresi heyetinin toplantılarına katıldı. Çeşitli sektörlerden siyasi danışmanların katıldığı grup tartışmalarına da katıldı.

Xi, bu görüşmelerde, özel sektör ve özel işletmelerin büyümesinin desteklenmesi, dijital ekonomi gelişiminin hızlandırılması, üst düzey açılımın ilerletilmesi gibi Çin’in ekonomik ve sosyal ilerlemesi açısından hayati önem taşıyan temel önceliklere vurgu yaptı.

DIŞ POLİTİKA

“İki Toplantı” aynı zamanda Çin’in dış politikasına da ışık tutuyor; zira dışişleri bakanı genellikle toplantılar arasında bir basın toplantısı düzenliyor. Dışişleri Bakanı Wang Yi, geçen yıl dünyanın dört bir yanından gazetecilerin katıldığı 90 dakikalık bir basın toplantısında 21 soruyu yanıtlamıştı.

Dışişleri bakanı, Ukrayna krizi ve Filistin-İsrail çatışması gibi çeşitli bölgesel ve uluslararası sıcak nokta konularına değindi. Ayrıca Çin’in Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Küresel Güney ülkelerine yönelik dış politikalarını da açıkladı. Bu yılki “İki Toplantı”da, hızla değişen ve çalkantılı bir küresel manzara karşısında Çin’in uluslararası ilişkiler konusundaki önerileri özellikle dikkat çekiyor.

YAPAY ZEKA, YENİLİK

Bu yılki “İki Toplantı”ın odak noktasının şüphesiz teknolojik yenilikler olacağı ve yapay zeka (YZ) sektörünün büyük ihtimalle merkezde yer alacağı belirtiliyor. Çinli teknoloji girişimi DeepSeek, geçtiğimiz ay açık kaynaklı, popüler bir sohbet robotunu tanıtarak küresel yapay zeka sektörü ve sermaye piyasalarında şok etkisi yarattı.

Yurt içinde, Tencent, Baidu ve BYD gibi şirketler DeepSeek’i ürünlerine entegre etmeye başladı. Bazı yerel yönetimler de kamu hizmetlerini geliştirmek için DeepSeek YZ modeliyle iş birliklerini duyurdu. Diğerleri ise yetkililerin ve iş profesyonellerinin DeepSeek ile diğer YZ teknolojilerinin gelişimi, uygulamalarını daha iyi anlamalarına yardımcı olmak için eğitim oturumları düzenledi.

Aslında, YZ bu yılki eyalet düzeyindeki “İki Toplantı”nın çoğunda en sıcak konulardan biri olarak ortaya çıktı. Eyalet hükümeti çalışma raporlarında bahsedilen YZ ile ilgili birçok plan, inovasyon platformları oluşturmaya, daha derin endüstri entegrasyonunu teşvik etmeye ve politika çerçevelerini iyileştirmeye odaklanıyor.

DeepSeek gibi yeniliklerin yükselişinin, Çin’in teknolojik ilerlemelerde öncülük etme taahhüdü ile yetenek yetiştirme, yenilik dostu ortam, iş ortamı iyileştirmeleri ve kamu dışı yatırımların beslenmesi konusundaki daha geniş stratejik odaklanmasını yansıtıyor.  Bu unsurların “İki Toplantı” sırasında vurgulanması bekleniyor.

Ayrıca, oturumlar yasa koyucular ve siyasi danışmanların ulusal kalkınma konusunda öneriler sunmaları, şirket yöneticileri ve önde gelen araştırmacılara geniş bir fikir birliğini teşvik etmeleri için önemli bir platform sağlıyor. Onların yapay zeka ile ilgili sunacakları teklif ve öneriler Çin gözlemcileri için önemli bir ilgi noktası olacak.