“ÇİN’İN AKCİĞERLERİ” İMPARATORLUK YAZ EVİ

Hebei eyaletine bağlı Chengde, zengin doğal kaynaklara, canlı bir eko-ortama ve geniş orman alanlarına sahip olduğu için “Kuzey Çin’in Akciğerleri’ olarak anılıyor. Şehir, Beijing’in 230 kilometre kuzeydoğusunda ve güneyinde Tianjin’le komşu.

(China Today Türkiye) –Gerek Beijing gerek Tianjin’in başlıca su kaynağı olan Chengde’nin doğusunda Qinghuangdao, batısında Zhangjiakou şehri bulunuyor. Beijing, Tianjin ve Hebei ile İç Moğolistan ve Liaoning arasındaki stratejik bağı oluşturan Chengde’de yaz aylarında çok ziyaret edilen yerler Chengde Dağ Yazlığı ve Bashang Çayırları. 1994’te yazlık ve onu çevreleyen tapınaklar UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edildi.

Chengde uzun bir geçmişe sahip. Longshan—diğer adıyla Kara Kil Kültürü—arkeolojik alanı, burada Yeni Taş Çağı ile Bronz Çağı arasındaki geçiş döneminde bile insan faaliyeti bulunduğunu teyit ediyor. Tarih boyunca farklı dönemlerin merkezi yönetimleri Chengde’de idari birimler kurdu.

Han, Xiongnu (Hunlar), Xianbei, Khitan halkları ve Moğollar gibi farklı etnik grupların ekonomisi ve kültürü bölgede gelişme imkanı buldu. 17. yüzyılda Qing Hanedanlığı Beijing’in 350 kilometre kuzeydoğusunda Mulan Av Sahası’nı kurdu. Buranın amacı orduyu eğitmek ve öncü savunmayı güçlendirmekti. Her sonbaharda imparator prensleri, bakanları ve sayıları binleri bulan askerleriyle birlikte avlanmak için Mulan’a gelirdi. Chengde Dağ Yazlığı, başkent ile Mulan arasındaki tam orta noktada, seyahat sırasında bir iki gün mola vermek ve dinlenmek için inşa edildi.

Yazlığın inşası 1703’te başladı ve İmparator Kangxi , İmparator Yongzheng ve İmparator Qianlong’ın saltanatlarını kapsayacak biçimde 89 yıl sürdü. Plato, soğuk ılıman bölgede yer aldığı ve kıta muson iklimine sahip olduğu için yazları serin oluyordu. Dağ yazlığı, Kangxi’den sonra, Beijing’in yaz sıcağından kurtulmak isteyen imparatorların yazlık rezidansı haline geldi. Çin’i yönetenler devlet işlerini burada yürütür, yabancı heyetleri ve etnik azınlık liderlerini burada kabul ederdi. Dolayısıyla Chengde, Beijing’in ardından ülkenin en önemli ikinci siyasi merkezi haline geldi.

İmparator her yaz Chengde’ye gittiği için azınlık gruplarının liderleri ve saray nazırları da bölgede kendi rezidanslarını yaptırmaya başladı. Bunun sonucunda şehrin nüfusu hızla arttı, ekonomisi gelişti. At arabaları ve koşuşturan insanlarla dolu sokaklarda restoranların ve çayevlerinin sayısı da çoğaldı. Chengde o gün olduğu gibi bugün de başarılı bir işletme.

Chengde’nin kuzeyinde kalan Dağ Yazlığı, Çin’in mevcut en büyük imparatorluk sarayları ve bahçeleri kompleksi. Doğal ortamıyla mükemmel bir uyum içinde. Yazlık, dört bölüme ayrılıyor—saray, göl, ovalar ve dağlık bölgeler. Dağlar kuzeybatıda ve sulak alan güneydoğuda, dolayısıyla bölge Çin’in doğal çevresinin minyatür bir modeli gibi. Kompleks, Çin’in klasik bahçe sanatının başyapıtlarından biri olarak kabul ediliyor. Gerek İmparator Kangxi gerek İmparator Qianlong yılın neredeyse yarısını Dağ Yazlığı’nda geçirirdi. Burada önemli politik, askeri ve dış politika meseleleri ele alınır, etnik gruplarla ilişkiler yürütülürdü. İmparator Qianlong, Tibet’in o dönemki siyasi ve dini lideri Altıncı Panchen Lama’yı ve İngiltere’den gelen ilk diplomatik heyeti burada kabul etti.

Hem İmparator Jiaqing (1760-1820) hem İmparator Xianfeng (1831-1861) burada hastalanarak öldü. Burası aynı zamanda Çin tarihini değiştiren meşhur Xinyou Darbesi’nin (1861) de mekanıydı. Çin tarihinde iktidara gelen sayılı kadınlardan biri olan İmparatoriçe Dowager Cixi, bu darbeyle devlet gücünü ele geçirdi ve geç dönem Qing Hanedanlığı’nın gerçek hükümdarı oldu.

SEKİZ DIŞ TAPINAK

Bu aslında yanıltıcı bir ad. Qing Hanedanlığı döneminde Chengde, Mançu ve Moğollar gibi etnik grupların yaşadığı topraklar sınır bölgesinde yer alıyordu. Qing yönetimi, bunları birleştirmek ve liderlerinin imparatoru ziyaret etmesini sağlamak için Dağ Yazlığı’nın etrafında Tibet ve Moğolistan’daki Lama tapınaklarını model alan 12 tapınak inşa ettirdi. Bunlar, sekizi doğrudan Qing yönetiminin idaresinde olduğu ve Beijing şehrinin dışında yer aldığı için Sekiz Dış Tapınak olarak adlandırıldı. Günümüzde de Dağ Yazlığı’nı çevreleyen tapınakların tümüne birden Sekiz Dış Tapınak deniyor.

Qing Hanedanlığı’nın başlangıcında (Lamaizm olarak da bilinen) Tibet Budizmi, (Qinghai ve Xinjiang’ın belirli bölümlerini içeren) Moğolistan ve Tibet bölgelerine hakimdi. Çok sayıda inançlı takipçi, Tibet Budizmi’nin doktrinlerini ruhani yol gösterici olarak kabul ederdi.

Lama yüksek erkanı, aynı zamanda hatırı sayılır servetlere sahip siyasi liderler, tapınakların ve dini okulların idarecileriydi. Qing yönetimi sınır bölgelerinin yönetimini güçlendirmek ve ulusal birliği korumak için uzlaştırıcı bir siyaset benimsedi. Dini inançlara, yerel geleneklere saygı, merkezi ve yerel yönetimler arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi, bu siyasetin ayrılmaz bir parçasıydı.

1713’te Moğol yüksek erkanı, İmparator Kangxi’nin 60. yaşgünü için düzenlenecek büyük kutlamaların mekanı olarak Dağ Yazlığı’nın hemen dışında bir tapınak inşa edilmesini önerdi. İmparator hemen kabul etti. Böylece, Puren Tapınağı (Evrensel İyilikseverlik Tapınağı) ve Pushan Tapınağı (Evrensel İyilik Tapınağı) Dağ Yazlığı’nın dışında inşa edilen ilk tapınaklar oldu.

Bunu takip eden 10 yıl boyunca Tibetli ve Moğol liderlerden oluşan grupların yanı sıra yabancı heyetler, saygılarını sunmak ve çeşitli törenlere katılmak için Qing İmparatoru’nu burada ziyaret etti. Qing yönetimi, Chengde’de yüksek erkanın dini ibadetini gerçekleştirebileceği 10 büyük tapınak daha inşa ettirdi. Bu tapınaklar, dolunayı sarmalayan parıltılı yıldızlar gibi Dağ Yazlığı’nın etrafını kuşatıyor. Bu, imparatorluğun gücünü simgeleyen Dağ Yazlığı’nın ülkenin farklı etnik gruplarının  tapınaklarıyla birlikte bir bütün olarak ulusal birliği ve etnik dayanışmayı ifade ettiği bir imge.

Tapınaklar özellikle Tibet ve Han tarzlarında inşa edilmiş; bazıları iki tarzı birleştiriyor. Yapılar imparatorluğun ihtişamını yansıtan rafine teknikler içeriyor ve Han, Tibet, Moğol mimarisi ve kültürünün özünü birleştiren modeller olarak değerlendiriliyor.

MULAN AV SAHASI

Weichang Mançu ile Chengde’deki Moğol Özerk İlçesi arasındaki bölgede yer alan Mulan Av Sahası, Qing Hanedanlığı imparatorlarının av partilerine liderlik yaptığı yerdi. Saha, Chengde şehir merkezinden yaklaşık 135 kilometre uzaklıkta.

Mulan Av Sahası’nda bereketli çayırlar ve bir çok yaban hayat türü bulunuyor. 1681’de İmparator Kangxi 14 bin kilometrekarelik bu alanı imparatorluk av sahası haline getirdi. Çin tarihinin bu en büyük av sahası, aynı zamanda askeri eğitim ve tatbikatlar için de kullanılıyordu. Qing Hanedanlığı’nın ilk yarısında imparatorlar her sonbahar, prensleri, nazırları ve elit güçleriyle ava çıkardı. Kangxi’nin hükümdarlığından Jiaqing’in hükümdarlığına kadar uzanan 140 yıllık sürede Qing imparatorları burada en az 105 kez ava çıktı.

İmparator Kangxi bu toprak parçasının etrafını siyasi nedenlerle çevirdi. Mulan, Beijing ile Moğolistan arasında yer alıyor. Dolayısıyla çok önemli bir stratejik pozisyona sahip. Qing imparatorlarının her yıl düzenlediği avlar aslında askeri manevralar için bir bahaneydi. Amaç Moğollar’dan gelebilecek saldırıları, Çarlık Rusyası’nın işgal girişimlerini tespit etmek ve engellemek, bu arada kuzey sınırında etnik bütünlüğü ve sınır savunmasını güçlendirmekti. Dolayısıyla Mulan Av Sahası, Qing yönetiminin siyasi ve askeri faaliyetleri için bir sıçrama tahtasıydı.

Chengde Dağı Yazlığı Müzesi’nde büyük av senaryosunu canlı bir şekilde betimleyen “İmparator Qianlong Sonbaharda Mulan’da Avlanıyor” adında bir resim asılı. Avdan sonra büyük bir ziyafet düzenlenirdi. İmparator, nazırlarını ve Moğol aristokratları içmeye, şarkı ve dans performanslarının tadını çıkarmaya davet eder, sıradaşı askeri başarıları da ödüllendirirdi.

Sıradan insanların Mulan’a avlanmak ya da ağaç kesmek için bile girmesi yasaktı; 1826’ya kadar. Sonrasında herkese açık hale geldi ve halk topraklarına yeniden kavuştu. O yıl, bir zamanların bu büyük imparatorluk av sahasının çöküşünün başlangıcı oldu.

Geçmişte Mulan Av Sahası olan topraklarda bugün Çin’in en büyük yapay orman çiftliği bulunuyor. Halen ulusal turistik bölge ilan edilmiş durumda. Bin metrenin üzerinde irtifaya sahip Mulan’da Saihanba Ulusal Orman Parkı, Yudaokou Çayır ve Orman Turizm Bölgesi, Hongsongwa Doğal Koruma Alanı bulunuyor. Ziyaretçiler, inişli çıkışlı tepelerin ve ufka kadar uzanan gür çayırların keyfini çıkarmanın yanısıra avcılık faaliyetlerine katılabiliyor, yerel yemeklerin tadına bakabiliyor ve folklorik eğlencelere iştirak edebiliyor.