Çin’in İşbirliği Vizyonu

Korumacı politikaların yarattığı aksaklıklara rağmen, “İki Toplantı” ortak geleceğe sahip küresel bir topluluk kavramını savundu. Yukarıdaki görselde, 14 Mart 2025’te Jiangsu Eyaleti, Zhenjiang Şehrinin bir köyü olan Hezhuang’da buğday tarlalarını gübrelemek için drone kullanan çiftçiler görülüyor.

AUGUSTO SOTO /CHINA TODAY —Bu yılki “İki toplantının” etkileri, etkinlik sırasında 2025 için öngörülen yıllık yüzde beş GSYİH büyümesinin ötesine geçecek. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 5 Mart’ta Çin’in doğusundaki Jiangsu Eyaleti milletvekilleriyle yaptığı görüşmede bilimsel ve teknolojik yenilik ile eğitimin ulusal kalkınmanın desteklenmesindeki önemli rolünü vurguladı. Bu taahhüt, karşı karşıya olduğu zorluklar nedeniyle uluslararası toplum için de önem taşıyor.

Toplantıda son 12 ayda gerçekleştirilen teknolojik atılımlar vurgulanarak, Çin’in sadece teknolojik açıdan kendine güveninin değil, küresel inovasyona öncülük etme kabiliyetinin de altı çizildi. Örneğin, Chang’e-6 sondası Ay’ın uzak tarafından örnekler getirerek insanlı uzay araştırmalarında tarihi bir dönüm noktasına ulaştı; açık kaynaklı yapay zeka modeli DeepSeek R1, Çin’in en ileri teknolojiyi geliştirme yeteneğini gösterdi; ve Çin’in ilk yerli yapım büyük yolcu gemisi Adora Magic City’nin ticari yolculuğu, ülkenin üst düzey üretimdeki sıçramalı ilerlemelerini yansıttı.

Bu, Xi’nin Ulusal Halk Kongresi oturumu sırasında Jiangsu milletvekilleriyle üst üste üçüncü kez bir araya gelmesiydi. Bunun için pek çok neden var. Eyalet, Şanghay’a komşu stratejik bir konuma, güneydeki Guangdong Eyaletinden sonra Çin’de ikinci sırada yer alan yüksek bir GSYİH’ye ve 2024 yılında yüzde 5,8’lik yüksek bir ekonomik büyümeye sahip. Aynı zamanda bir üretim merkezidir ve katma değer üretiminde ülkede ilk sırada yer alıyor.

Potansiyel Unicorn’lar

Jiangsu’nun bilim-teknoloji endüstrisi, 57.000’den fazla yüksek teknoloji işletmesiyle büyük bir güç göstermektedir. Ayrıca eyalet, Çin’in yeni eklenen unicorn ve potansiyel unicorn şirketlerinin en yüksek sayısına sahiptir. Bir unicorn şirketi, değeri 1 milyar doların üzerinde olan özel bir girişimdir.

Küresel ekonomik belirsizliklerin ortasında, “iki oturumda” Jiangsu’nun ülkenin daha geniş modernizasyon çabaları için bir model olarak başarısı vurgulandı. Eyaletin yüksek kaliteli üretim ve sağlam inovasyon ekosistemindeki başarıları, hem bölgesel hem de ulusal ilerlemeyi sağlama potansiyelinin altını çiziyor. Tüm bunlar Jiangsu’yu Çin’in gelişen ekonomik ortamında sinerji arayan yabancı yenilikçiler için oldukça umut verici kılıyor.

Eğitim, bu olağanüstü sonuçları açıklayan faktörlerden biridir. Pekin, Şangay, Jiangsu ve Zhejiang’daki 15 yaşındaki öğrenciler, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından koordine edilen uluslararası öğrencilere yönelik bir değerlendirmede okuma, matematik ve fen bilimlerinde on yılı aşkın bir süredir birinci sırada yer almaktadır. Bu durum, özellikle Çin’in dört bölgesinin ortalama hane halkı gelirinin OECD ortalamasının altında olduğu göz önüne alındığında, Çin’in eğitim alanındaki ilerlemesini vurgulamaktadır.

Xi, siyasi danışmanlarıyla yaptığı bir toplantıda bilimsel ilerleme ve yetenek gelişimini desteklemede eğitimin kritik rolünü vurguladı. Hükümetin stratejik öncelikleri arasında eğitim reformunun derinleştirilmesi, kaynak tahsisinin optimize edilmesi ve “yetenek öncelikli” bir ekosistemin teşvik edilmesi yer alıyor.

İnovasyonda küresel liderlik

Geçtiğimiz on yılda Çin, inovasyon alanında küresel bir lider olarak ortaya çıkmış ve yıllık mühendislik mezunu sayısı ABD ve Avrupa’nın toplamını geçmiştir. Bu büyüme yörüngesi patent başvurularına da yansımaktadır. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’ne göre, 2023 yılında Çin 1,64 milyon patent başvurusunda bulunurken, ABD 518.364 patent başvurusu yapmıştır. Bu, Çin’in patent başvurularının ABD ve Japonya’dakilerin çok altında olduğu ve Avrupa ve Güney Kore’nin gerisinde kaldığı yirmi yıl öncesine kıyasla dramatik bir değişimi temsil ediyor.

Bu yılki “iki oturumda” sunulan hükümet çalışma raporunda, biyo-üretim, kuantum teknolojisi, somutlaştırılmış Yapay Zeka (AI) ve 6G teknolojisi gibi gelişmekte olan, geleceğe yönelik endüstrilerin güçlendirileceği belirtildi. Bu sektörlere yönelik finansmanın arttırılması için bir mekanizma oluşturulacaktır. Kilit üretim zincirlerinin yüksek kalitede geliştirilmesi ve sanayi temelinin yeniden yapılandırılması diğer hedeflerdir.

Büyük ölçekli yapay zeka modelleri yaygın olarak uygulanacaktır. Çin’in yüksek teknoloji inovasyonlarındaki yetkinliğinin iki nedeni var. Çin, 2017 gibi erken bir tarihte, 2030 yılına kadar yapay zeka alanında dünya lideri olma hedefini açıkladı. Çin’de okuyup çalıştıktan ve o zamandan bu yana ülkenin gelişimini izledikten sonra edindiğim kişisel deneyimim bana Çin’deki orta ve uzun vadeli planların diğer büyük ülkelerden daha önemli olduğunu söylüyor.

Huawei (ulusal ve uluslararası iletişimin kalitesini arttırdı), Alibaba (satış platformu ve yapay zekası ile), TikTok (sayısız yaratıcı ve küçük, orta ve büyük girişimci için yeni bir deneyim dünyası açtı) ve son DeepSeek (açık kaynak yapay zekası ve sınırsız fırsatlar sunan yönetim modeli ile), dünyanın hayretle izlediği sonuçlar üretmek için özel girişimi resmi destekle birleştiren Çinli teknoloji şirketlerinin bazı örnekleridir.

Küresel köy

Çin İnternet Ağı Bilgi Merkezi’ne göre, Çin’deki internet penetrasyonu 2024 yılında, ülkenin tamamen bağlanmasından sadece otuz yıl sonra, yüzde 78,6’ya ulaşacak. “Küresel köy” kavramını ortaya atan iletişim kuramcısı Marshall McLuhan, Çin’in başardıkları karşısında hayrete düşerdi. Ama bu ülke kâğıdı, matbaayı, pusulayı, barutu ve hatta yüzyıllar sonra Panama Kanalı’nın yapımında kullanılan kilitleme tekniğini icat eden ülkedir.

Ay’a ayak basan ilk astronot olan Neil Armstrong’un ünlü “İnsan için küçük bir adım, insanlık için dev bir sıçrama” sözü, Çin’in günümüzdeki yıkıcı yeniliklerini anlamak için de kullanılabilir. İnsanlığın ilerleme yörüngesi işbirliğine dayalı çabalara bağlıdır. Korumacı politikaların yarattığı aksaklıklara rağmen, yenilikçiler, kurumlar ve uluslar, Çin’in küresel ilişkilerde karşılıklı fayda, eşitlik ve adalet için savunduğu “ortak geleceğin küresel topluluğu” vizyonunu ilerletecektir. Küresel ortak zorluklar ülkelerin korumacılığı aşmasını gerektiriyor. Elimizdeki yeni yüksek teknoloji araçlarıyla, konuşmak, dinamik bir şekilde müzakere etmeliyiz. Kalkınma ve çok taraflılığı güçlendirmek için yeni yayılmacılığa, anlamsız tarifelere değil, daha uyumlu bir uluslararası iradeye ihtiyacımız var.

AUGUSTO SOTO, İspanya merkezli Çin ile Diyalog Projesi’nin direktörüdür.