- 23 Şubat 2025
- Yayınlayan: Kerem Kofteoglu
- Kategori: Son Yazılar
Çin’in en yüksek ortalama rakıma sahip şehri ve Xizang Özerk Bölgesi’ne açılan kapı olan Nagqu, iki ulusal otoyol boyunca önemli bir ulaşım merkezidir. Çoğunlukla çiftçiler ve çobanlardan oluşan yerel sakinlerin hayatlarını iyileştirmek için geleneksel el sanatları teşvik ediliyor. Yukarıdaki görselde 35 yaşındaki Yangga Tibet kemeri örerken görülüyor.
GUO QING /CHINA TODAY — Destekleyici politikalar ve nesilden nesile aktarılan beceriler, Xizang’ın ücra köylerindeki hayatları değiştiriyor. Yerel hükümet, yerel markalar oluşturarak kırsal canlandırmaya odaklanıyor. Nagqu’daki bir köy olan Qurongduo’daki Zanba Kooperatifi bunun en iyi örneğidir. Burası Tibet tarzı çantalar, perdeler ve etnik el sanatları satan özel bir marka mağazadır. Kooperatif, ürünlerini mağazada satmanın yanı sıra, sergiler ve temalı etkinlikler aracılığıyla mahallede de satılıyor. Yerel hükümetin desteğiyle, e-ticaret ve lojistik şirketleri, yerel spesiyalitelerin ülke çapındaki tüketicilere ulaşmasına yardımcı olmak için güçlerini birleştirdi.

Günümüzde, kooperatifin yıllık net geliri 120.000 RMB’den fazla ve gelirler yaklaşık 600 köylü arasında paylaşılıyor. Ayrıca, dört yerel kişiye iş sağlanıyor. 35 yaşındaki bir köylü olan Yangga da bunlardan biri. İşinin kendisine ayda yaklaşık 3.000 RMB kazandırdığını, ayrıca çocuklarına bakmak için zaman bıraktığını söylüyor.
Chusang Çiftçileri ve Çobanlar Profesyonel Kooperatifi, geleneksel zanaat için bir platform sağlayan bir diğer girişimdir. Kooperatifin bulunduğu köy olan Ninang, köklü çömlek yapım tekniğiyle biliniyor. Nesiller boyunca aileler platonun kendine özgü çömleklerini üretiyor. Ardından 2015’te, yerel ekonomiyi canlandırmak ve kültürel mirası desteklemek için altı köylü kooperatifi kurdu.
Kooperatifin başkanı ve kuruculardan biri olan Dazu, “İlk başta çok sayıda zorluk vardı, fon bulmak bunlardan biriydi” dedikten sonra şöyle devam ediyor: “Köydeki her haneden 20.000 RMB toplayarak başlangıç sermayesini artırdık. Ancak kooperatif sonunda kurulmuş olsa da uzak konumumuz ve ürünlerimizin düzensiz kalitesi nedeniyle para kazanamadık. Ayrıca, kimse bizi duymamıştı.”

Bu yüzden kooperatif kıdemli zanaatkarlardan yardım istedi. Zanaatkarlara ham maddeyi nasıl iyileştireceklerini, tekniği nasıl geliştireceklerini öğrettiler. Tüm çömlek yapım sürecini denetlediler. Onların denetimi altında ürün kalitesi arttı. Sırada, belirsiz kooperatifin profilini yükseltme zorluğu vardı. 2022’den itibaren sergilere ve temalı etkinliklere katılmaya başladı. Şimdi geleneksel el yapımı çömlekleriyle bir isim yaptı. 2022’de Ninang’ın çömlekleri şehir düzeyinde somut olmayan kültürel miras öğesi olarak listelendi.
Köydeki yaklaşık 80 hane, verimli bir iş bölümüyle çömlekçilikle uğraşıyor. Bazıları kili alıyor, bazıları satıştan sorumlu ve geri kalanı da çömlekçi. Kooperatif, geleneksel ürünlerin yanı sıra günlük kullanım için modern çanak çömlek ürünleri de üretiyor. Üretim, aldıkları siparişlere bağlı. Halen kooperatifin yıllık geliri 400.000 RMB’yi aşıyor. Sadece çanak çömlek ürünlerinden elde edilen gelir 160.000 RMB civarında. İlk bağış toplama günlerinde her haneden toplanan parayı geri ödeyebildi. Ayrıca onlara ortalama olarak yıllık 6.000 RMB kâr payı da ödeniyor. Bu, köylülerin gelirini iyileştirdi ve geleneksel zanaatkarlığı da teşvik etti.
İki katında çeşitli Tibet kıyafetleri sergileyen Jinzhen Yinxiu Tibet Sanat Mağazası, bireysel bir atılım girişimidir. Sahibi Buga, nesillerdir Tibet kıyafetleri yapan bir aileden geliyor. Kendisi de çocukken dikiş dikmeye başladı. Bu yüzden sonunda kendi mağazasını açması şaşırtıcı değildi. Şaşırtıcı olan, mağaza açıldığında gelen müşteri sayısının az olmasıydı. Buga kirayı ödemekte zorlanıyordu, vazgeçmeyi düşündüğü birçok zaman oldu.

Ancak 2022 bir dönüm noktasıydı. Temalı bir etkinlik sırasında bir dikiş yarışmasına katıldı ve ilçe düzeyindeki yarışmada birinci oldu. Daha sonra bir sonraki tura katıldı ve şehir düzeyindeki yarışmada ikinci oldu. Mükemmel işçiliği tanındı ve mağazası ilgi görmeye başladı. Bugün, ortalama yıllık geliri 2 milyon RMB’den fazla.
Marka bilinirliği iyileştirilmiş küçük mağaza, orijinal 30 metrekarelik alandan şimdiki etkileyici 200 metrekarelik iki katlı binaya genişledi. Üretim kapasitesi de önemli ölçüde artarak günlük yaklaşık 40 parça giysi üretiyor. Yerel satışlara ek olarak, kıyafetleri komşu bölgelerde de satılıyor.
Buga, “Geçmişte, geleneksel el sanatlarının geleceği pek parlak görünmüyordu ve genç nesil bunlara pek ilgi göstermiyordu” diyor. Ancak yerel yönetimin destekleyici politikaları ve temalı etkinlikler senaryoyu değiştirdi.

Çıraklarının sayısı da başlangıçtaki altı kişiden 18’e çıktı ve aylık 3.000 ila 8.000 RMB arasında kazanıyorlar. Eski çıraklarından 10 kişi, mağazadaki görevlerini tamamladıktan sonra kendi mağazalarını açtı ve bu mağazalar iyi durumda. Buga bunu Tibet kıyafetleri ve kültürünün kültürel etkisinin artması olarak görüyor. “Tibet tarzı dikiş, büyüklerimizden bize aktarılan geleneksel bir beceridir. Amacım bu beceriyi teşvik etmek” diye ekliyor.