Hainan’daki free shopların ‘daigou’ ile imtihanı

Çince Dai (değiştirmek) ve Gou (satın almak) kelimelerinden oluşan Daigou, bireylerin yurtdışından aldıkları ürünleri üstüne karlarını koyup Çin’de sattıkları gayrı resmi bir sınır ötesi ticaret pazarıdır.

Jing Daily — 2016 yılında, “Evrensel tedarikle alışveriş çağı” olarak da adlandırılan dönemde, lüks ürün Daigou ticareti Çin’de son derece popüler hale geldi. 2020 yılında yayınlanan “The Daigou Index”” raporuna göre de Daigou pazarı yıllık yaklaşık 400 milyar RMB’lik (57 milyar ABD doları) seviyeye ulaştı.

Çin’in ada eyaleti Hainan, pasaport olmadan erişilebilen dünyanın en yüksek gümrüksüz iznine sahip tropikal bir tatil yeri olarak öne çıkıyor. Burada son yıllarda hızlanan gümrüksüz mağazalar (free shop) pazarının geleceği parlak görünüyor. Çin hükümetin lüks ve güzellik gruplarını düzenlemeye ilişkin aldığı kararları, Çinlilerin özellikli Hainan’da vergi kaçırmak için yurtdışından satın aldıkları ürünlerin üstüne karlarını koyup yurtiçinde satmasını engelleyip engellemeyeceği tartışılıyor. Bir örnek vermem gerekirse, üniversiteden mezun olan Qu Qiang, Japonya ve Güney Kore’den mal getiren şirketlerde çalıştı. Arkadaşları yurtdışında ürün satın alma konusunda ondan yardım istedi. Sonuç olarak 2018’de tam zamanlı bir daigou oldu, vergi kaçırmak için yurtdışından ürün satın alıp bunları evde sattı.

Ancak Yangzhou gümrüğünün kaçakçılıkla mücadele bürosu, büyük veriyi kullanarak Qu’nun gümrüksüz alışveriş faaliyetlerinde usulsüzlükler tespit etti. Eylül 2021’den Haziran 2022’ye kadar Hainan gümrüksüz alışverişinde satın alınan malları kaçırmak için başkalarının bilgilerini kullandığını ve 52.158 dolar (378.171 RMB) tutarında vergi kaçırdığını tespit etti. Qu, 2023 yılında bir yıl hapis ve 55.169 $ (400.000 RMB) para cezasına çarptırıldı.

Hainan’ın açık deniz gümrüksüz politikası kapsamında, seyahat edenlerin kişi başı yıllık gümrüksüz alışveriş kotası 13.792 dolardır (100.000 RMB) ve satın alma sayısında bir sınırlama yoktur. Bu kotayı aşan herhangi bir miktar ithalat vergilerine tabidir. Ancak bazı kişiler başkalarının gümrüksüz kotasını satın alarak bu politika kapsamında bir “iş fırsatı” buldular.

Hükümetin ‘daigou’ baskısı

Son yıllarda Çin, daigou ticaretine karşı düzenlemelerini yoğunlaştırdı. Halkın bu konuda bilgilendirilmesi amacıyla kaçakçılık karşıtı farkındalık kampanyaları başlattı. Polisler alışveriş merkezlerini ziyaret edip, esnafa, gümrüksüz alışveriş kotalarının kötüye kullanarak toplu alışverişi yeniden satışa sunmanın yasak olduğunu hatırlatıyor. Devletin baskılarından sonra DFO’lar (Duty-Free -vergisiz alışveriş Operatörleri) ağır cezalardan korktukları için daigou ile bağlarını sonlandırdılar. Buna rağmen, vergili ve gümrüksüz mallar arasındaki fiyat farkı hala bazı daigou’ları devam etmeye teşvik ediyor.

Buna rağmen bazı uzmanlar, daigou işinin 2024 yılında güçlü kalmaya devam edeceğini söylüyor. Tüketicilerin alışverişlerinde tasarruf etmek veya Çin’de ulaşamadıkları ürünlere ulaşabilmek için daigou’ya yöneldiği belirtiliyor. Toptan satış denetiminin eksikliği Çin’de marj potansiyelinin aşınmasına yol açabilir bu da sahte ürünlerin varlığı marka kalitesine olan güvenini zayıflatabilir. Estée Lauder uzun zamandır indirimli fiyatlarla ürün satmak için gümrüksüz kanallara güveniyor.

Duty-free kanallarına aşırı güvenmek Estée Lauder için bir paradoks oluşturuyor. Birçok internet kullanıcısı duty-free mağazaları ile normal tezgahlar arasındaki önemli fiyat farkından şikayetçi. Örneğin, Estée Lauder’in Advanced Night Repair serumu normal tezgahlarda 96 dolara (695 RMB) satılıyor, ancak duty-free mağazalarında yalnızca yaklaşık 41 dolara (300 RMB). Geçtiğimiz yılki Euromonitor verileri, Estée Lauder’in Çin’deki pazar payını L’Oréal’e kaptırdığını gösteriyor. Günümüzde Çin’in lüks kozmetik pazarındaki ilk üç grubu yüzde 18,4 L’Oréal, yüzde 14,4 Estée Lauder ve yüzde 8,8 ile LVMH oluşturuyor.

Buna karşılık L’Oréal, Hainan gümrüksüz pazarına karşı muhafazakâr ancak duyarlı bir yaklaşım benimsedi. L’Oréal CEO’su Nicolas Hieronimus, “En büyük önceliğimiz markamızı ve Çin pazarındaki çıkarlarımızı korumak” diyor. L’Oréal, Hainan’daki gümrüksüz satış mağazalarındaki fiyatları artırarak, bu mağazalar ile diğer yerel satış noktaları arasındaki fiyat farkını kapattı. Bununla seyahat perakende sektöründeki aşırı büyük indirimler veya mantıksız fiyatlandırmanın önlenmesi amaçlanıyor. Şirket yönetimi, 2021 yılında Çin ekibi ve Asya-Pasifik seyahat perakende ekibinden yöneticilerden oluşan bir iç komite kurup, Çin’de seyahat perakende fiyatlandırması ve promosyonlarının karlılığa zarar verilmemesi işin iş birliği yaptı.

Lüks markalar konuya ihtiyatlı yaklaşıyor. Dior ve Chanel, Hainan operasyonlarını yerel iş segmentlerine entegre etmeyi düşünüyor. Saat markaları, model ve adetleri kontrol ederek marka ayrıcalığını koruyor. Cartier, outlet mağazalarının işleyişine benzer şekilde, Hainan’a özel modelleri piyasaya sürüyor. Uzmanlar, markaların çok kanallı yaklaşımlar aracılığıyla çevrimiçi ve sınır ötesi alışverişi daha erişilebilir hale getirdiğini söylüyor. Uzmanlar, daigou olsun veya olmasın, markaların yine de Hainan’ın geleceği konusunda iyimser olması gerektiğinin altını çiziyorlar. Çünkü Çin’in sadece bir Hainan Adası olduğu, buranın da pasaport olmadan erişilebilen dünyanın en yüksek gümrüksüz iznine sahip tropikal bir tatil yeri olduğunu hatırlatıyorlar.

Daigou konusunda önemli noktalar

• Gümrük ile piyasa düzenleyicileri, kaçakçılığı ve vergi kaçakçılığını azaltmayı amaçlayan Daigou faaliyetlerini daha yoğun denetleyip, ağır cezalar uyguluyor.
• Düzenleyici önlemler, büyük daigou oyuncularına daha iyi fiyatlar ve ürün bulunabilirliği sunan gümrüksüz satış operatörlerini daigou’larla bağlarını koparmaya yöneltiyor.
• Gümrüksüz satışlara aşırı güvenmek, düzenli tezgahların performansını düşürebiliyor. Çünkü tüketiciler gümrüksüz satış noktalarında aynı ürünleri genellikle orijinal perakende fiyatının yarısına veya daha azına bulabiliyor.
• Markalar, Hainan operasyonları için yerel ve seyahat perakende ekiplerini kademeli olarak birleştirmeli. Bunun yapılması halinde fiyatlandırma üzerinde daha sıkı bir kontrol sağlanıp, şirket içindeki iç sürtüşmeler azaltılacaktır.