KYG: ORTAK KALKINMA ARAYIŞINDAKİ GIRIŞİM

Kuşak ve Yol Girişimi (KYG), 10 yıl önce ilk kez önerilmesinden bu yana somut sonuçlar elde etti ve uluslararası işbirliği için dünyanın en büyük platformu haline geldi. Girişim şimdi daha da parlak bir gelecek öngörüyor. Yukarıda 17-18 Ekim 2023 tarihleri arasında Beijing’de düzenlenen Üçüncü Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu’nundan başlığı da “Yüksek Kaliteli Kuşak ve Yol İşbirliği: Ortak Kalkınma ve Refah İçin Hep Birlikte” idi. ÇKP Shanghai Parti Enstitüsü’nün Dışa Açılma Strateji Araştırma Merkezi yöneticisi Zou Lei yazdı.

ZOU LEI / CHINA TODAY TÜRKİYE –Geçer yıl Kuşak ve Yol Girişimi’nin (KYG) 10. yıldönümü kutlandı. Son on yılda refaha giden yolu ortaklaşa inşa etme vizyonu eylemlere ve somut sonuçlara dönüştürüldü. Dolayısıyla KYG, açık bir dünya ekonomisi ve insanlık için ortak bir geleceğe sahip bir topluluk inşa etmeye önemli katkılarda bulunarak dünyanın en büyük uluslararası işbirliği platformu haline geldi. Çin, KYG’yi inşa ederek bir bütün olarak dünyaya fayda sağlarken aynı zamanda kalkınmada da mesafe kat etti.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, 18 Ekim’de Beijing’de düzenlenen Üçüncü Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu’nun (KYF) açılış töreninde yaptığı konuşmada, ”Son 10 yılda başarılanlar, Kuşak ve Yol işbirliğinin tarihin doğru tarafında olduğunu gösteriyor. Girişim, zamanımızın ilerlemesini temsil ediyor ve ileriye giden doğru yol” dedi. Aradan geçen on yılın ardından girişim daha da parlak bir gelecek öngörüyor. Yüksek kaliteli KYG işbirliği, katılımcı ülkelere kalkınma için daha fazla fırsat sunacak.

GELECEĞİ BİRLİKTE İNŞA ETMEK

Kuşak ve Yol işbirliği ebedi İpek Yolu ruhunu ileriye taşıyor. Cumhurbaşkanı Xi’nin dediği gibi, “İpek Yolu’nun barış ve işbirliği, açıklık ve kapsayıcılık, karşılıklı öğrenme ve karşılıklı fayda ruhu, Kuşak ve Yol işbirliğinin en önemli güç kaynağı”.

İpek Yolu, Asya, Avrupa- Afrika ülkeleri ve bunların farklı etnik kökenlere, dini inançlara ve kültürel kökenlere sahip muhtelif halkları tarafından paylaşılan tarihi bir mirası bünyesinde barındırıyor. Doğu-Batı alışverişi ve işbirliğinin somut örneği. Kuşak ve Yol işbirliğinin amacı, İpek Yolu ruhunu ileri taşımak ve desteklemek, müreffeh antik İpek Yolu’nun etkileyici insan anılarını yeniden canlandırmak ve içinde bulunduğumuz yeni çağda İpek Yolu’nun ihtişamını yaratmak. Çin ulusunun uzun süredir benimsediği dünya uyumu ve uzun süreli barış değerleriyle bağdaşan bu yaklaşım, barış, kalkınma ve kazan-kazan işbirliği gibi zamanın trendleniyle de örtüşüyor.

Kuşak ve Yol işbirliği, mevcut zorluklara Çin’in getirdiği çözümü teşkil ediyor. Hem sorun hem de eylem odaklı bu programın amacı, dünya uluslarının şu anda karşı karşıya olduğu ve kalkınma, güvenlik ve yönetişim alanlarında giderek büyüyen eksikliklerin açıkça ortaya koyduğu ortak zorlukları ele almak.

Çin, dünyanın ikinci büyük ekonomisi olarak kendi kalkınmasından çok daha fazlasını sağlamaya ve korumaya çalışıyor. Ülke, bu nedenle, uluslararası topluma sorun çözme ve kalkınmanın canlandırılmasına getirdiği yeni anlayışla içinde bulunduğumuz kritik noktada ilerleme için rehberlik yapabilecek muhtelif girişim ve önerileri gündeme getirdi.

KYG ve Küresel Kalkınma Girişimi’nin hedefi insanlık için ortak geleceğe sahip bir topluluk inşa etmek. Bu bağlamda önerilen küresel kalkınma zorluklarını çözme yaklaşımı, ekonomik küreselleşmeyi sağlarken dünya ekonomisine toparlanma ve yeniden denge getirecek birbirine bağlı ve engelsiz arterler inşa ederek altyapı ara bağlantılarını güçlendirmek.

Küresel Güvenlik Girişimi için önerilen rol, çatışma yerine diyalog, ittifaklar yerine ortaklıklar ve sıfır toplamlı oyunlar yerine kazan-kazan işbirliği yoluyla dünya uluslarının şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunlarının üstesinden gelmek.

SAĞLAM BİR TEMEL OLUŞTURUYOR

Uluslararası toplumda mevcut etik çatışmalara bir yanıt olan Küresel Medeniyet Girişimi, insanlığın ortak değerlerini, uyumlu bir arada yaşamayı ve farklı medeniyetler arasında karşılıklı öğrenmeyi savunuyor. Tüm bu Çin çözümlerinin ilki ve en çok meyve vereni KYG oldu. Dolayısıyla KYG diğer küresel girişimlerin uygulanması için de sağlam bir temel oluşturuyor.

Kuşak ve Yol işbirliği artık Çin’in modernizasyon hamlesiyle güçlerini birleştiriyor. Cumhurbaşkanı Xi, “Taahhüt ettiğimiz modernizasyon yalnızca Çin için değil, ortak çabalarımız aracılığıyla gelişmekte olan tüm ülkeler için geçerli” vurgusunu yaptı. KYG, esas olarak, barışçıl bir kalkınma yolunda büyük nüfusların ortak modernizasyonunu gerçekleştirmenin araçlarını sunuyor. Ve girişimin amacı, Çin’in modernleşme çabasıyla, yani ortak insan refahını, eşgüdümlü maddi ve kültürel-etik ilerlemeyi, insanın doğayla uyum içinde bir arada yaşamasını sağlama hedefiyle de örtüşüyor.

Çin’in modernizasyon hamlesi KYG ile uyumlu olduğu için bu ikisi karşılıklı olarak birbirini destekliyor. KYG çerçevesi kapsamında Çin’in modernizasyon hamlesi, çoğunluğun iyiliğine ve ortak çıkarlara bağlılığı neticesinde yerel ve uluslararası döngülerin açık, yeşil ve yeniliğe dayalı bir yol boyunca birbirlerinin ekonomik kalkınmasını tamamlamasını sağlıyor, böylece Çin ve KYG ülkelerinin halkları için faydalar yaratıyor.

Son 10 yılda KYG’nin ortak inşası, çok yönlü, çok alanlı bağlantıyı teşvik etti. Bu süreçte Çin, politika koordinasyonunun, altyapı bağlantısının, engelsiz ticaretin, finansal entegrasyonun ve halklar arası bağların daha da güçlenmesini sağladı. Bunu yaparken amacı işbirliği alanlarını genişletmekti ve söz konusu çabanın ana istikameti altyapı bağlantısı, destek noktası kurallar ve standartlar, temeli de halklar arası alışveriş oldu.

ÇOK YÖNLÜ BAĞLANTI

Politika koordinasyonu alanında 150’den fazla ülke ve 30’dan fazla uluslararası kuruluş Kuşak ve Yol işbirliği belgelerini imzaladı, üç KYF oturumu düzenlendi ve KYG kapsamında 20’den fazla uzmanlaşmış çok taraflı işbirliği platformu oluşturuldu.

Altyapı bağlantısıyla ilgili olarak, Çin-Laos Demiryolu, Jakarta-Bandung Yüksek Hızlı Tren Hattı, Macaristan-Sırbistan Demiryolu ve Pire Limanı gibi bir dizi önemli proje tamamlandı ve işletmeye alındı. Bunlar artık kara, deniz, gökyüzü ve Internet’i kapsayan temel bir ulaşım modeli oluşturuyor. Ticarette 2013 ile 2022 yılları arasında Çin ile KYG ortağı ülkeler arasındaki toplam ithalat ve ihracat hacmi 19.1 trilyon ABD Doları’na ulaşırken, kümülatif iki yönlü yatırım 380 milyar ABD Doları’nı aştı. Bu arada Çin, 28 ülke ve bölgeyle 21 serbest ticaret anlaşması imzaladı ve Çin Uluslararası İthalat Fuarı’nın (ÇUİF) beş oturumunu başarıyla gerçekleştirdi.

Finans alanında Asya Altyapı Yatırım Bankası’nın (AAYB) ve İpek Yolu Fonu’nun kurulması, uzun vadeli, istikrarlı, sürdürülebilir, riskleri kontrol edilebilir bir yatırım ve finansman sisteminin oluşmasını sağladı. Bu da kapsamlı halklar arası ve eğitimsel alışverişlerin, kültür ve turizm işbirliğinin, medya ve düşünce kuruluşları işbirliğinin yolunu açtı.

Gelişmekte olan ülkelerde altyapı inşaatı ve sınai gelişmeyi engelleyen darboğazları istikrarlı bir şekilde ortadan kaldıran bu on yıllık ortak inşa süreci, küresel kalkınmaya yönelik yeni bir ivme yarattı. Ev sahibi ülkelerde uygulanan çok sayıda altyapı ve üretim kapasitesi işbirliği projesi, yerel üretimi ve yaşam koşullarını, dolayısıyla insanların refahını iyileştirdi. Ayrıca gelir ve istihdam fırsatları yaratarak söz konusu ülkelerin dahili kalkınma kapasitesini geliştirdi.

Arka planındaki çeşitli küreselleşme karşıtı trendlere rağmen, bu ortak inşa çabası, genel küresel talebi genişletmeye ve Çin’in kalkınma fırsatlarını dünyayla paylaşmaya kararlı. Amaç, sıfır toplamlı bir oyuna girişmek yerine ortak “pastayı büyüterek” dünya ekonomisinin birbirine bağlı kalkınmayı başarmasına yardımcı olmak ve kapsayıcı, koordineli, kazan-kazan işbirliğini ve ortak refahı öne çıkaran küresel bir kalkınma modeli oluşturmak. “Ticaret savaşları” yerine “ortak kalkınma” peşindeki bu yaklaşım, Çin’in mevcut küresel değişikliklere verdiği sorumlu yanıt. Bu adım, Çin’in ekonomik entegrasyona katılanlar saflarından açık bir dünya ekonomisinin kuruculuğu ve liderliğine doğru istikrarlı ilerleyişini ifade ediyor.

Geçen on yıl, küresel yönetişimin iyileştirilmesine yönelik yeni bir çözümün ortaya çıkmasını da sağladı. Cumhurbaşkanı Xi’nin belirttiği gibi, “Kuşak ve Yol işbirliği ‘birlikte planlama, birlikte inşa etme ve birlikte faydalanma’ ilkesine dayanıyor. Medeniyetler, kültürler, sosyal sistemler ve gelişim aşamaları arasındaki farklılıkları aşıyor. Ülkeler arasında alışverişe yeni bir yol açan ve uluslararası işbirliği için yeni bir çerçeve oluşturan KYG aslında insanlığın herkes için ortak kalkınma çabasını temsil ediyor.”

Çin, son on yılda, birlikte planlama, birlikte inşa etme ve birlikte faydalanma olarak tanımlanabilecek bir küresel yönetişim anlayışını uygulamaya koyarak çok taraflılığı her bakımdan destekledi. Ayrıca çatışma yerine diyalog, duvar örmek yerine duvarları yıkmak, ayrıştırmak yerine bütünleştirmek, dışlamak yerine kapsayıcılık ilkesine bağlı kaldı. Çin, daha adil ve akla uygun bir gidişata sahip bir küresel yönetişim sistemini etkin bir şekilde destekledi.

Bu ortak inşa, gelişmekte olan ülke ve ekonomilere küresel yönetişim gündeminde endişe ve taleplerini ifade etmeleri için daha fazla alan açarak söz konusu ülke ve ekonomilerin küresel ekonomik yönetişimde daha fazla söz sahibi olmasını sağlıyor. Çin ve ilgili diğer ülkeler, yeni sorunları ele alan kuralları ortaklaşa araştırıyor ve oluşturuyor.

İSTİKRARLI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR İLERLEME

Eşi benzeri görülmemiş, derin değişikliklerin ışığında, yüksek kaliteli KYG işbirliğini sağlamlaştırmalıyız. On yıllık uygulama, bu işbirliğinin, beraberinde getirdiği dayanıklılık ve büyük beklentilerle, insanlık için ortak geleceğe sahip bir topluluğa giden ana yollardan biri olduğunu ortaya koyuyor.

Sık sık yaşanan jeopolitik çatışmalar ve yavaş küresel ekonomik toparlanmayla kendini gösteren derin değişimlerin evrimi, dünyayı yeni bir türbülans ve dönüşüm dönemine taşıdı. Sonuç olarak, insanlık artık benzeri görülmemiş ortak zorluklarla karşı karşıya. Bu dönüm noktasında yüksek kaliteli KYG işbirliğinin değeri daha da netleşiyor. KYG gerçekten de Çin’in ve tüm ortak ülkelerin süregiden çabalarını hak eden tarihi bir girişim.

Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in belirttiği gibi, “Çin, Kuşak ve Yol işbirliği ortaklıklarını derinleştirmek için ilgili tüm taraflarla birlikte çalışacak, bu işbirliğini yüksek kaliteli kalkınmada yeni bir aşamaya taşıyacak ve tüm ülkelerin modernizasyona ulaşması için aralıksız çaba gösterecek.” Yüksek kaliteli Kuşak ve Yol işbirliği için önemli yol gösterici ilkeler ortaya konmuş durumda. Bunlar “birlikte planlama, birlikte inşa etme ve birlikte faydalanma” ilkesini, açık, yeşil ve temiz iş birliği felsefesini ve yüksek standartlı, insan odaklı ve sürdürülebilir işbirliği hedefini içeriyor.

Çin, yüksek kaliteli Kuşak ve Yol işbirliğine dönük ortak arayışı desteklemek için sekiz önemli adım atacak. Bunlar, birinci olarak çok boyutlu bir Kuşak ve Yol bağlantı ağının inşa edilmesini; ikinci olarak açık dünya ekonomisinin desteklenmesini; üçüncü olarak uygulamaya dönük işbirliğinin hayata geçirilmesini; dördüncü olarak yeşil kalkınmanın teşvik edilmesini; beşinci olarak bilimsel ve teknolojik yeniliğin ilerletilmesini; altıncı olarak halklar arası alışverişin desteklenmesini; yedinci olarak dürüstlüğe dayalı Kuşak ve Yol işbirliğinin teşvik edilmesini ve sekizinci olarak, uluslararası Kuşak ve Yol işbirliğine yönelik kurumsal yapının güçlendirilmesini içeriyor.

Yüksek kaliteli Kuşak ve Yol işbirliği, yabancı ülkelere açılma ve bunlarla işbirliğine dair ana plan olarak, Çin’in daha geniş alanlarda ve daha derin düzeylerde dış dünyaya açılmasına imkan tanıyacak ve Çin’in yeni kalkınması sayesinde dünyaya yeni fırsatlar sunacak.

Günümüzün Çin’i hem bir dünya fabrikası hem de bir dünya pazarı. Çin, ÇUİF ve İpek Yolu e-ticareti gibi ticareti teşvik eden platformlar aracılığıyla ortak ülkelerin Çin’e ihracat yapmasına imkan tanıyan yeşil bir kanal açacak ve bu da söz konusu ülkelerin avantajlı sektörlerinin gelişimini ve ticaret artışını destekleyecek. Çin’in odak noktası, salgın sonrası ekonomik toparlanmanın yanı sıra yeşil enerji, yeşil altyapı, yeşil ulaşım ve yeşil finans gibi kilit alanlarda yeşil ve düşük karbonlu kalkınma olacak. Bu, ekolojik çevre ve iklim yönetişimi konularında da uluslararası işbirliğini derinleştirecek.

Yeni bir küresel teknolojik devrim ve endüstriyel dönüşüm yolda. Bu nedenle Çin, ilgili ülkelerin sanayileşme, kentleşme ve modernleşme süreçlerine daha iyi hizmet verebilmek amacıyla işbirliği potansiyelini ve büyüme noktalarını araştırmak için ortak ülkelerle birlikte çalışacak. KYG’nin başlangıç noktası Çin olsa da başarıları ve fırsatları dünyaya ait. Bu uluslararası kamu yararının insanlığın geleceğini aydınlatmaya devam edeceğine inanmak için nedenimiz de var.