Pingyao antik kenti, Çin’in orta kesimindeki Shanxi Eyaleti’nin Jinzhong Şehri’ndeki Pingyao İlçesi’nde yer alıyor. Pingyao antik kentini çevreleyen yüksek surların içinde, tipik geleneksel Çin kırsalı tarzında tasarlanmış, Çin ritüel geleneklerini sunan ve bir zamanlar bu sokaklarda yürüyen Shanxi tüccarlarının hikayelerini anlatan 3 bini aşkın antik bina bulunuyor. Yukarıdaki görselde 9 Ocak 2024’te Pingyao’nun binlerce yıllık şehir duvarında ejderha desenli kurdeleler sallayanlar görünüyor. 

MENG JIAXIN /CHINA TODAY —Batı Zhou Hanedanlığı’na (MÖ 1046-MÖ 771) kadar uzanan yaklaşık 2.800 yıllık geçmişiyle Çin’in en iyi korunmuş antik ilçelerinden biri olarak kabul ediliyor. Tarihi yapılarla dolu bu ilçe, antik Çinliler tarafından kullanılan mimari teknikleri ve şehir planlama fikirlerinin bir örneği olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca Çin’in geleneksel siyasi, ritüel ve kültürel uygulamalarının birçok özelliğini ve tüccarların, piaohao’nun (özel banka) ve özel güvenlik hizmetinin benzersiz yerel kültürünü yansıtıyor.

Bu asırlık şehir, çok sayıda antik sokak, konut, tapınak, dükkan ve diğer binalardan oluşan büyük bir mimari külliyedir. Güney Ana Cadde eksen görevi görürken, Pazar Kulesi merkezi nokta olarak simetrik olarak düzenlenmiş. Taoist ve Budist tapınakları, ritüel tapınakları ve hükümet ofisleri, Çin feodal ritüel sisteminde kök salmış geleneksel düzen tasarım fikirlerine uygun olarak düzenlenmiştir.

Şehir, dört ana cadde ve sekiz küçük caddeden oluşan bir şebeke şeklinde inşa edilmişken, şehri çaprazlayan 72 ara sokak daha bulunuyor. Ana caddeler boyunca 220’den fazla tarihi dükkan bozulmadan kalmış ve 506’sı iyi korunmuş, koruma değerine sahip 3.980’den fazla antik özel konut bulunuyor.

Aralık 1997’de antik Pingyao şehri, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenen iki antik Çin şehrinden biri oldu. Yıllardır yurtiçi ve yurtdışından gelen turistler için popüler bir yer oldu. Antik şehir surları, Pingyao antik ilçe hükümet ofisi, Şehir Tanrısı Tapınağı, Konfüçyüs Tapınağı ve Rishengchang Piaohao dahil olmak üzere yaklaşık 20 cazibe merkezi halka açıktır .

Pinyao’nun Antik Şehir Surları

Antik şehir duvarı Pingyao’da mutlaka ziyaret edilmesi gereken tarihi bir yerdir. Burada turistler görkemli duvarlar boyunca yürüyebilir ve ülkenin manzarasının panoramik bir görüntüsünü izleyebilir. Bu şehir surları 6,2 kilometrelik bir çevreye sahip dikdörtgen bir desende inşa edilmiş. Surlar yaklaşık 10 metre yüksekliğinde, tabanda 8-12 metre genişliğinde ve tepede 2,5-6 metre genişliğindedir. Kuzeyde bir, güneyde bir ve doğuda iki ve batıda iki olmak üzere altı şehir kapısı vardır. 72 savunma kulesi ve 3.000 siper ve merlon ile donatılmış.

Bu duvarların tarihinin Batı Zhou Hanedanlığı’na kadar uzandığı söyleniyor. Duvarlar başlangıçta topraktan inşa edilmiş, daha sonra Ming Hanedanlığı (1368-1644) sırasında dışarıdan tuğlalarla güçlendirilmiş, bunu da yazıtlı bir taş anıt doğruluyor. Bu anıt, antik Pingyao şehrindeki Doğu Ana Caddesi’nde hala ayaktadır ve o zamanki ilçe hakimi Meng Yimai tarafından yürütülen duvar güçlendirme projesini anlatan bir yazıt vardır. İyi korunmuş bu büyük ölçekli duvar yapısı, antik askeri savunma ve mimari teknikler açısından araştırma ve koruma açısından oldukça değerlidir. Her akşam şehir surlarında düzenlenen göz kamaştırıcı ışık gösterisi, modern teknolojinin tarihi yapılarla bir araya gelmesiyle oluşan keyifli bir deneyim sunuyor.

Şehir Tanrı Tapınağı ve Konfüçyus Tapınağı

Şehrin surları içerisinde çok sayıda antik hükümet binası ve ritüel kalıntıları bulunuyor. Pingyao Antik İlçe Hükümet Ofisi, Çin’in en iyi korunmuş ve en büyük antik ilçe hükümet ofislerinden biridir. Yaklaşık 26.000 metrekarelik bir alanı kaplayan, altı girişi olan bir avlu  külliyesidir. Başlangıçta Kuzey Wei Hanedanlığı (386-534) döneminde inşa edilen mevcut yapıların kökenleri, Ming ve Qing (1368-1911) hanedanlarına kadar uzanıyor. Antik Çin ritüel sistemine göre, simetrik düzeni, batıda personel, gelir ve ritüellerden sorumlu hükümet departmanlarını ve doğuda askeri, adalet ve mühendislikten sorumlu olanları ayıran merkezi bir eksenle karakterize edilir.

Tarihi kayıtlar, Han Hanedanlığı’ndan (MÖ 206-MS 220) Qing Hanedanlığı’nın sonlarına kadar Pingyao’da 184 ilçe yargıcının görev aldığını belgeliyor. Bu alan, Pingyao’nun Çin’de bir idari birim olarak uzun geçmişine tanıklık ediyor. Günümüzde, bu hükümet kompleksi bir müzeye dönüştürülmüş,  ilçe yargıcının teftiş, dava kararı ve “şehir giriş kartları”nın imzalanması ve verilmesi gibi günlük görevlerini sergileyen performanslara ev sahipliği yapılıyor.

Şehir Tanrısı Tapınağı, Pingyao’daki bir diğer popüler cazibe merkezidir. Yerel koruyucu tanrı olarak bilinen Şehir Tanrısı, eski Han halkı tarafından yaygın olarak saygı duyulan önemli bir tanrıydı. 7.300 metrekarelik bu tapınak, resmi ibadet için kullanılan köklü bir Taoist tapınağıdır ve zengin tarihi ve kültürel geleneklerin bir ders kitabıdır. İnşasının kesin tarihi bilinmemektedir, ancak bir yangında yok olduktan sonra Ming ve Qing hanedanları döneminde yeniden inşa edilmiştir.

Şehir Tanrısı Tapınağı’nın yakınında bir Konfüçyüs tapınağı bulunuyor. Konfüçyüs’e adanmış bu tapınak, Kuzey Çin’deki türünün en büyüğü, en iyi korunmuşu ve en belirginidir. Erken Tang Hanedanlığı (618-907) döneminde inşa edilen yapı, 37.000 metrekarelik bir alanı kaplıyor.  Görkemli ve görkemli tasarımı, imparatorluk sarayına güçlü bir şekilde benziyor. O dönemde insanların Konfüçyüsçülüğe olan saygısını ve eğitime verdiği önemi tam olarak yansıtıyor. Jin Hanedanlığı (1115-1234) döneminde inşa edilen Dacheng Salonu hariç, tapınak kompleksindeki diğer binalar Ming ve Qing hanedanlıkları döneminde inşa edilmiş. Pazar Kulesi bir zamanlar pazar faaliyetlerini düzenleyen hükümet bölümlerinin merkeziydi. Günümüzde ziyaretçiler çevredeki ilçe manzarasının tadını çıkarmak için kulenin tepesine tırmanmayı seviyor.

Ma Aile Sitesi

Yüksek duvarlarla çevrili dikdörtgen avlulu evler, Pingyao’daki en yaygın konut yapı tarzıdır. Ma Aile Kompleksi, geleneksel konutların imzalarından biridir ve halka açıktır. Bir zamanlar Qing Hanedanlığı’nda Ma Zhongxuan adlı zengin bir tüccarın ikametgahıydı. Qing Hanedanlığı’nın sonlarında inşa edilen ve on yıllar boyunca genişleyen yapı, sonunda 190’dan fazla odası olan üç büyük avlu ve altı küçük avludan oluşan 6.000 metrekarelik bir külliyeye dönüştü.

Tuğla, ahşap ve taştan yapılmış oymalar gibi zarif ve sofistike mimari dekorasyonlar her yerde görülebiliyor. Külliye hala incelikle oyulmuş ve boyanmış dolaplar, yataklar, tuvalet aynaları, küvetler ve diğer mobilya parçaları gibi birçok değerli antikaya ev sahipliği yapıyor. Külliye, salonlar, yatak odaları, mutfaklar, çalışma odaları, muhasebe odaları, pavyonlar, tiyatro sahneleri ve hatta Ma ailesine ait bir sirke atölyesi ve kişisel bir güvenlik ajansı ile tam donanımlıdır. Ziyaretçiler, çeşitli metinsel gösterimler aracılığıyla sitede bir tur atarken Ma ailesinin tarihi hikayelerini öğrenebiliyorlar.

Pingyao’daki çoğu konut gibi, kompleksteki doğu ve batı kanadı odalarının çatıları tek eğimlidir ve bu da yağmur suyunun avluya yönlendirilmesine yardımcı olur. Ayrıca, bu tasarıma göre dış duvarlar daha yüksek inşa edilmiştir ve bu da güçlü rüzgarları ve kumu etkili bir şekilde engeller.

Xietongqing Özel Bankası ve Özel Güvenlik Ajansları

Çin’in “finans merkezi” olarak bilinen antik Pingyao kenti, ülkenin ilk “özel bankası” olan Rishengchang Piaohao’nun kurulduğu yerdi.Ming ve Qing hanedanları sırasında, ülke çapında tüccar grupları ortaya çıktı ve geldikleri bölgenin adını aldılar. Bunların arasında en büyük ve en güçlüsü Shanxi tüccarlarıydı. Pingyao’daki insanların çoğu iş yapıyordu. Sıklıkla, o dönemde geçerli olan para birimi olan büyük miktarda gümüş külçeyi bir yerden diğerine taşımak zorunda kalıyorlardı ve bu da çok elverişsizdi. Piaohao hizmetleri bu bağlamda doğdu.

Piaohao , çek, mevduat ve kredi hizmetleri sağlayan özel bir finans kuruluşuydu. Çin’deki ilk piaohao olan Rishengchang , Çin ticaretinin ve finansal gelişiminin tarihinde önemli bir konuma sahipti. Rishengchang’ın zirve dönemindeki düzeni ve görünümü günümüze kadar iyi korunmuş. Bugün, halka açık 2.400 metrekarelik bir müze olarak hizmet veriyor. 1823’teki kuruluşundan Çin Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerinde kapanmasına kadar geçen dönemde, işi Avrupa, Amerika ve Güneydoğu Asya’ya kadar uzanmış. Rishengchang kurulduktan sonra, Çin’de 54 piaohao evi daha ortaya çıktı ve bunların 22’sinin merkezi Pingyao’daydı.

Xietongqing Özel Bankası, parasal kökleriyle bilinen bir diğer cazibe merkezidir. 1856’da kurulan banka, 1913’te kapandığında 33 şube açmıştı ve Japonya ve Rusya’ya kadar uzanan şubeleri vardı. Shanxi’deki en büyük ve en hızlı büyüyen piaohao evlerinden biriydi. 2.880 metrekarelik bir alanı kaplayan banka, arka bahçesinde devasa bir kasa bulunan yedi avludan oluşuyordu. Günümüzde halka açık bir müzedir.

“Finans merkezi” olan Pingyao, bir zamanlar eşyaların taşınması ve avluların korunması için koruma sağlayan birçok özel güvenlik ajansına (veya biaoju ) sahipti. Çin’deki en eski özel güvenlik işi, Qing Hanedanlığı’ndan İmparator Qianlong döneminde ortaya çıktı ve Pingyao’dan Zhang Heiwu tarafından kuruldu. Zhang’ın uygulaması Xinglong Biaoju olarak biliniyordu . Daha sonra, artan talep nedeniyle daha fazla güvenlik ajansı kuruldu ve Pingyao’da ve ötesinde ticari gelişime ve sosyal istikrara büyük katkılarda bulundu. Günümüzde, antik Pingyao kentinde turistler, türünün kuzey Çin’deki en büyüğü olan Çin Biaoju Müzesi’ni ve biaoju kültürünü sergileyen diğer tarihi yerler arasında Tongxinggong Biaoju’yu ziyaret edebilirler.

Günümüzde, Pingyao antik kentinde ulaşım, konaklama, yemek ve çevrimiçi bilet satın alma gibi gelişmiş turizm hizmetleri mevcuttur. Antik kent ayrıca gerçek bir piaohao hikayesinden uyarlanmış bir dans oyunu, 3D ışık gösterileri, teknoloji destekli sürükleyici bir deneyim merkezi ve geleneksel Çin kıyafetleri deneyim salonları gibi modern kültürel ve teknolojik unsurları entegre ederek bir dizi yeni cazibe merkezi sunmaktadır. Bu modern hizmetler ve yaratıcı aktiviteler, bu antik ilçenin çekiciliğini ve çeşitliliğini artırmaya yardımcı olarak kültürel zenginliğini tatmak için daha fazla ziyaretçi çekmektedir.