ŞİÖ Tianjin Zirvesi Hakkında Kısa Bilgiler

Öncelikle güvenlik sorunlarını ele almak için kurulan ŞİÖ (Şanghay İşbirliği Örgütü) , 24 yıllık gelişimi boyunca dünya nüfusunun neredeyse yarısını temsil eden kapsamlı bir bölgesel örgüt haline gelmiştir.Bölgesel güvenliği korumaya ve ortak kalkınmayı teşvik etmeye adanmış olan ŞİÖ, karşılıklı güven, karşılıklı yarar, eşitlik, istişare, farklı medeniyetlere saygı ve ortak kalkınmanın peşinde olma özelliklerini içeren Şanghay Ruhu’na bağlıdır. 25 Ağustos 2025’te çekilen bir hava drone fotoğrafı, Çin’in kuzeyindeki Tianjin’de Haihe Nehri boyunca düzenlenen ışık gösterisini gösteriyor. (Fotoğraf: Du Penghui/Xinhua)

XINHUA — Kurucu üyelerden biri olan Çin, ŞİÖ’yu her zaman diplomatik bir öncelik olarak görmüş ve Şanghay Ruhu’nu kararlılıkla savunmuştur. Yaklaşan 2025 ŞİÖ Zirvesi’nin, konsensüs sağlaması ve örgütü ortak bir geleceğe sahip daha yakın bir topluluk oluşturmaya yönlendirmesi beklenmektedir.

Asya, Avrupa ve Afrika’dan liderler, 31 Ağustos-1 Eylül tarihleri arasında Çin’in kuzeyindeki liman kenti Tianjin’de, tarihin en büyük Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesinde bir araya gelerek, bloğun önümüzdeki on yıllık gelişiminin planını çizeceklerdir.

Öncelikle güvenlik endişelerini gidermek için kurulan ŞİÖ, 24 yıllık gelişimi boyunca dünya nüfusunun neredeyse yarısını temsil eden kapsamlı bir bölgesel organizasyona dönüştü. ŞİÖ’nün olağanüstü yolculuğu ve Tianjin zirvesinde neler bekleyebileceğiniz hakkında bilmeniz gerekenler.

GELİŞEN BÖLGESEL BLOK

ŞİÖ’nün kökleri, Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından 1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın sınır güvenliği konularını yönetmek için bir araya geldiği “Şanghay Beşlisi” mekanizmasına dayanmaktadır. 15 Haziran 2001’de Özbekistan’ın altıncı üye olarak katılmasıyla Şanghay İşbirliği Örgütü kuruldu.

Bölgesel bir güvenlik grubu olarak başlayan bu oluşum, dünya nüfusunun neredeyse yarısını, küresel kara kütlesinin dörtte birini ve küresel GSYİH’nın dörtte birini kapsayan bölgesel bir organizasyona dönüşmüştür. Hindistan, Pakistan, İran ve Beyaz Rusya’nın katılımıyla ŞİÖ’nün şu anda 10 üye devleti, iki gözlemci devleti ve 14 diyalog ortağı bulunmaktadır.

Bölgesel güvenliği korumaya ve ortak kalkınmayı teşvik etmeye adanmış olan ŞİÖ, karşılıklı güven, karşılıklı yarar, eşitlik, istişare, farklı medeniyetlere saygı ve ortak kalkınmanın peşinde olma özelliklerini içeren Şanghay Ruhu’na bağlıdır.

Bu ruh, bloğun ideoloji, sosyal sistem ve kalkınma yolundaki farklılıkları aşarak bölgesel işbirliği yolunda ilerlemesine rehberlik etmiş ve yeni bir tür uluslararası ilişkiler için örnek teşkil etmiştir.

Yıllar boyunca, ŞİÖ üye devletleri arasında siyasi karşılıklı güven ve verimli işbirliği derinleşmiş, bu da bölgesel istikrar, istikrarlı ticaret büyümesi, ortak altyapı projeleri ve gıda ve enerji güvenliği gibi alanlarda koordineli eylemlere yol açmıştır.  ve terör, ayrılıkçılık ve aşırılıkla mücadele ederek istikrarı sağlamıştır. Güvenlik

Fan’a göre, sürekli değişen uluslararası ortam karşısında, ŞİÖ üye ülkeleri somut eylemlerle bu ruhu savunmaya devam edecek, adil ve eşitlikçi bir küresel yönetişim sistemi oluşturmak için çözümler sunacak ve insanlık için ortak bir gelecek inşa etmek için destek verecek.

ÇİN: ŞANGHAY RUHU’NUN KARARLI SAVUNUCUSU

Kurucu üyelerden biri olan Çin, ŞİÖ’yü her zaman diplomatik bir öncelik olarak görmüş ve Şanghay Ruhunu kararlılıkla savunmuştur. Ülke, bir dizi önemli girişim ve öneri sunmuş ve bölgesel kalkınmaya Çin’in bilgeliğini, çözümlerini ve dinamizmini katmıştır.

Çin, Şanghay Ruhunu zenginleştiren ilham verici bir vizyon olan, ortak bir geleceğe sahip bir ŞİÖ topluluğu kurulmasını önermiştir. Ayrıca, ŞİÖ üyelerine dayanışma ve karşılıklı güven, barış ve huzur, refah ve kalkınma, iyi komşuluk ve dostluk ile adalet ve eşitlik özelliklerine sahip ortak bir yuva inşa etme çağrısında bulunmuştur.

Ekonomik alanda, Çin ile diğer ŞİÖ üyeleri arasındaki ticaret ve yatırım bağları giderek güçlenmiştir. Altyapı, enerji, tarım ve teknoloji gibi sektörlerdeki işbirliği, bölge halkının refahını artırmıştır. 2024 yılında, Çin’in diğer ŞİÖ üyeleri, gözlemci devletler ve diyalog ortaklarıyla ticareti, 890 milyar ABD doları ile tarihi bir zirveye ulaştı ve bu rakam, ülkenin toplam dış ticaretinin yüzde 14,4’ünü oluşturdu.

Teknoloji işbirliğini teşvik etmek için son girişimlerinden birinde Çin, tüm ŞİÖ taraflarını BeiDou navigasyon sistemini kullanmaya ve Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’nun geliştirilmesine katılmaya davet ederken, üç yıl içinde diğer ŞİÖ ülkelerine dijital teknoloji konusunda en az 1.000 eğitim fırsatı sunmayı taahhüt etti.

Çin, Temmuz 2024’te ŞİÖ başkanlığını devraldığından bu yana, tüm taraflarla yakın işbirliği içinde çalışmış ve bakanlar düzeyinde toplantılar, ŞİÖ siyasi partiler forumu, medya ve düşünce kuruluşları zirvesi ve sanat festivali dahil olmak üzere “ŞİÖ Sürdürülebilir Kalkınma Yılı” temalı 100’den fazla etkinlik düzenlemiştir.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Liu Bin geçen hafta basına yaptığı açıklamada, “Çin, ŞİÖ’nün tüm taraflarıyla birlikte çalışarak örgütün orijinal hedefine sadık kalacak, misyonunu üstlenecek, Şanghay Ruhunu ileriye taşıyacak ve küresel yönetişim ve reform için ŞİÖ çözümleri sunacaktır” dedi.

TİANJİN ZİRVESİNDE NELER BEKLENİYOR

20’den fazla ülkenin liderleri ve 10 uluslararası kuruluşun başkanlarının katılacağı 2025 ŞİÖ Zirvesi’nin, konsensüs sağlaması ve örgütü ortak bir geleceğe sahip daha yakın bir topluluk oluşturmaya yönlendirmesi bekleniyor.

Liu’ya göre, zirvenin en önemli sonuçları arasında ŞİÖ üye devletlerinin liderleri tarafından bir bildirgenin imzalanması ve bloğun önümüzdeki 10 yıl için bir kalkınma stratejisinin onaylanması yer alacak.

Zirvede ayrıca, Dünya Anti-Faşist Savaşı’nın 80. yıldönümü ve Birleşmiş Milletler’in 80. kuruluş yıldönümü anısına bildiriler yayınlanacak ve güvenlik, ekonomi, halklar arası ve kültürel işbirliğinin güçlendirilmesine ilişkin bir dizi sonuç belgesi kabul edilecek.

Çin ayrıca, Şanghay Ruhunu sürdürmek, zamanın misyonunu benimsemek ve halkın beklentilerine cevap vermek için ŞİÖ’ye yönelik yeni vizyonunu ve önerilerini ayrıntılı olarak açıklayacak ve ŞİÖ’nün yüksek kaliteli gelişimini ve kapsamlı işbirliğini desteklemek için yeni önlemler ve girişimler duyuracak.

Liu, “Çin, dostane, birleşik ve verimli bir Tianjin Zirvesi’nin ŞİÖ’yu daha büyük bir dayanışma, daha yakın koordinasyon, daha güçlü bir ivme ve daha yüksek etkinlik ile karakterize edilen yeni bir yüksek kaliteli gelişme aşamasına taşıyacağına inanıyor” dedi.

Kırgızistan Dünya Politikası Enstitüsü Direktörü Sheradil Baktygulov, zirveye ilişkin yüksek beklentilerini dile getirdi. “ŞİÖ Tianjin Zirvesi, küresel çalkantıların yaşandığı zor bir dönemde gerçekleşecek, ancak güvenli ve istikrarlı kalkınmaya giden doğru yolu gösteren yol gösterici bir parlak yıldız olacak.”