Çin’in kuzeybatısındaki Shaanxi eyaletinin Hancheng şehri, Batı Han Hanedanlığı’nın efsanevi tarihçisi ve Büyük Tarihçinin Kayıtları kitabının yazarı Sima Qian’ın memleketi olarak tanınıyor.

Antik zamanlarda “Longmen” ya da Ejderha Kapısı olarak da bilinen Hancheng, Batı Zhou Hanedanlığı döneminde inşa edildi. Sarı Nehir boyunca uzanan Guanzhong Ovası kent kümeleşmesinin bir parçası olan şehir, tarih boyunca büyük politik çalkantılar geçirdi ve tekrar inşa edildi. Şehirde yürütülen arkeolojik çalışmalar neticesinde yapılan keşiflerle, Batı Zhou Hanedanlığı dönemine ait vasal devletlerin kalıntıları ve Song Hanedanlığı’ndan  kalma büyük freskler gibi tarihi eserler Hancheng’in anlattığı hikayeler arasına katıldı.

Hancheng, uzun tarihi boyunca şehir tevazu ve derinlik gibi kendine özgü nitelikler edindi. Jincheng Caddesi, Hancheng’in en işlek yolu. Caddenin geçmişi Ming ve Qing hanedanlıklarına  kadar geri gidiyor. Güneyden kuzeye uzanan yaklaşık bir kilometre uzunluğundaki cadde üzerinde Ming ve Qing hanedanlıkları döneminden kalma çok iyi korunmuş dükkanlar bulunuyor. Dükkanlar, avlu içinde yer alan iki katlı binaların bir parçası. Bu tarz, antik zamanlarda Çin’in kuzeyinde gayet yaygındı. Jincheng Caddesi’nin bittiği yerde yükselen altın pagoda, eski tapınak ve konutlardan oluşan bir yapı grubuna bakıyor. Antik tapınaklardan birinin içinde Hancheng Müzesi bulunuyor.

“KÜÇÜK BEİJİNG”

Hancheng’in düzenli bir tasarım ve yerleşime sahip klasik avlulu konutları, tarz olarak Beijing’dekilere benziyor; şehre bu yüzden “küçük Beijing” de deniyor.  Hancheng kuzeydoğusunda bulunan Dangjia köyünün tarihi kökleri, Yuan Hanedanlığı dönemindeki Zhishun Hükümdarlığı’nın ikinci yılına kadar geri gidiyor. Antik mimari yapılarıyla bu köy, Shaanxi eyaletinde insanların uzak geçmişteki yaşam tarzını temsil ediyor ve bir “insan yerleşimi hazinesi”, “antik zamanlarda kırsal Şark halkının nasıl yaşadığını gösteren canlı bir fosil” olarak gerek yurt içinde gerek yurt dışında büyük takdir görüyor.

Eskiler köye çok iyi bir yer seçmiş. Su kabağına benzeyen düşük rakımlı bir alanda kurulu olan köyün arazi yapısı inişli çıkışlı. Köye gitmek isteyen ziyaretçilerin tepeden aşağı uzanan dolambaçlı patikayı takip etmesi gerekiyor; patikanın sonunda karşınıza göztaşı kaplı küçük bir yol çıkıyor.

Bu noktadan görünen panoramik manzara, kule, tapınak, pagoda, pavyon, taş kemer, antik okul binası, aile ata anma salonu, gözetleme kulesi gibi muhtelif yapı türlerini içeriyor. Zengin bir antik kültürü ve sanatsal güzelliği yansıtan bu manzara karşısında insanlar, Ming ve Qing hanedanlıkları dönemine geri gitmiş, antik tarihin bu kayıp sayfalarını görmüş gibi oluyor.

TARİHİN İZLERİ

Hancheng şehrinin güneyindeki bir dağın zirvesinde yer alan Sima Qian Tapınağı, Batı Jin Hanedanlığı döneminde Yongjia Hükümdarlığı’nın dördüncü yılında inşa edildi.

Yaklaşık bin 700 yıllık bir tarihi bulunan tapınak, 1982’de devlet koruması altına alınmış tarihi bölge; 2014’de ulusal ölçekte AAAA turist destinasyonu ilan edildi. Turistik bölge, ziyaretçilerini Qing Hanedanlığı döneminde inşa edilmiş ahşap bir kemerle karşılıyor. Kemerin üzerinde yer alan altı Çince karakter, “Sima Qian, Batı Han Hanedanlığı’nın Saray Tarihçisi” anlamına geliyor.

Tepeye tırmandığınızda karşınıza Taigong Tapınağı çıkıyor, sonrasında yolun çatallandığı noktada dağın güney yamacında yer alan üç tapınağa ulaşıyorsunuz. Bunlar Yuwang Tapınağı, Zhangyao Tapınağı ve Üç Bilge Tapınağı. Çatallanan yollardan birini takip ettiğinizde, geçmişi Yuan ve Ming hanedanlıklarına geri giden başka bir ahşap kemer görüyorsunuz.

Kemerin üzerinde “Yüksek Zirve İçin Büyük Takdir” yazıyor. Burada Sima Quan’ın büyük ahlaki karakterine gönderme yapılıyor. Bu patikanın ilerisinde karşınıza bir kemer daha çıkıyor ve sonunda 99 basamağı tırmanarak Sila Qian Tapınağı’na ulaşıyorsunuz. Tapınağın doğusunda bütün hırçınlığıyla akan Sarı Nehir, batısında Liangshan Dağı, kuzeyinde de Wei Krallığı sırasında inşa edilen Büyük Çin Seddi’nin kalıntıları ve akarsular bulunuyor.

Son yıllarda “Sima Qian Tapınma Töreni” bölgeye çok sayıda ziyaretçi çeken önemli bir etkinlik haline geldi. Şehrin 30 kilometre kuzeyindeki Longmen Geçidi ya da Ejderha Kapısı Geçidi, bir diğer önemli turistik cazibe noktası. Sarı Nehir’in yalçın kayalar arasından hızla akan suları, burayı dev bir kapıya benzeyen bir geçide dönüştürüyor. Bu kapının üzerinden sadece bir ejderhanın uçarak geçebileceği söylendiği için buraya Longmen ya da “ejderha kapısı” da deniyor. Ayrıca bu geçidin taşkın sularını kontrol altına almak için Xia Hanedanlığı döneminde Büyük Yu tarafından açıldığına inanılıyor; Yu Kapısı adı da oradan geliyor.

UNUTULMAZ LEZZETLER

Bir yeri gerçekten deneyimlemek, oranın kültürünü öğrenmeyi ve orada yaşayan insanların değişik özelliklerini anlamayı gerektirir. Çinli modern şair ve romancı Ye Linzhi, bir keresinde Hancheng’i şöyle tarif etmişti: “Hancheng şehri hikayelerle doludur. Geleneksel davul ve çiçek çöreklerinden dana etli noodle çorbasına kadar her şey, yöre halkının dürüstlüğünü, güzelliğini, ayakları yere basan karakterini sergiler.

Geçmişi antik zamanlara uzanan eski şehirde ya da yeni inşa edilen şehirde dolaşırken, duvarlara dokunduğunuzda ya da zamanın şekillendirdiği dokuyu hissettiğinizde veya antik eski şehrin her yerinde görebileceğiniz yüzlerce yıllık taburelerde otururken bu şehrin yüzlerce yıldır süregelen korunmuş medeniyeti ve insani gelişiminden etkilenmemek mümkün değildir.”

Zaman içinde yaşanan değişimler sayesinde şehir, kültür, insani duygular ve doğal güzelliklerden yana zengin bir birikim oluşturmaya devam etti. Bunu şehrin antik sokaklarında, antik köylerinde, antik pagodalarında ve sıradışı köprülerinde görmek mümkün. Liste böylece uzayıp gidiyor ve her şey geçmişe bağlanıyor. Hancheng, ziyaretçilerine sadece antik kültür ve tarihe ilişkin nostaljik bir duygu tattırmakla kalmıyor. Wonton çorbasından dana etli erişte çorbasına, susam çekirdekli kekten baharatlı mayasız hamura ve ballı geleneksel pirinç pudingine kadar bir çok ağız sulandırıcı lezzet sunuyor. Dişbudak birası, dikenli dişbudak cilt bakım ürünleri, dikenli dişbudak yoğurdu da bulunuyor. Dikenli dişbudaktan yapılan yoğurt özellikle çok popüler.

11 Ekim 2020 tarihinde Shaanxi’nin başkenti Xi’an ile Hancheng arasında ilk hızlı tren seferi yapıldı. Gelecekte Xi’an ile Hancheng arasında şehirlerarası tren hizmetlerinin başlamasıyla turistlerin şehre erişimi daha da kolaylaşacak.

Yüzlerce yıl boyunca nice krallık ve hanedanlıklar yükseldi ve çöktü ama medeniyet hep muhafaza edildi. Tarihi bir derinliğe sahip bir şehir olan Hancheng’in ziyaretçilerine sunabileceği pek çok şey bulunuyor. Antik caddelerinde dolaştığınızda kendinizi antik zamanlara geri gitmiş ve zamana karşı iyi bir sınav vermiş bir medeniyetin içinde buluyorsunuz. (Seyahat yazarı Song Caiqun’un China Today Türkiye’deki yazısından özetlendi)