YEŞİL YAPRAKLAR, MEITAN’I YOKSULLUKTAN KURTARDI

Çin’in güneybatısındaki Guizhou eyaletinin Meitan ilçesine bağlı Hetaoba köyünün sakinleri eskiden günün her öğününde pirinçle karıştırılmış mısır unu yediklerini ve içme suyu bulmak için dağlara tırmandıklarını anlatıyor. Meitan ilçesi yoksulluğu çay üretimiyle yeniyor.

(DANG XIAOFEI /China Today) –Gençler bu sefaletten kurtulmak için can atar, geçimlerini köy dışında ararmış; kızlar da dağlarda yaşayan erkeklerle evlenmek istemezmiş. Ancak zaman beraberinde ilerlemeyi de getirdi. “Artık Meitan’a gidip çiftçilik yapacağım” tabiri, göçmen işçiler arasında hızla yaygınlaşan bir söz haline geldi.

Guizhou Platosu’nun kuzeyinde yer alan Meitan, bir zamanlar yaygın bir şekilde devlet desteğindeki yoksul ilçe olarak biliniyordu. Günümüzde ise 40 bin hektar genişliğindeki organik çay ekim alanları çiftçilere konforlu bir yaşam tarzı sağlıyor. Çay yetiştiriciliği ilçenin altın yumurtlayan tavuğu haline geldi.

Hetaoba köyü sakinlerinden Liu Zeyuan, kendisine ait çay işleme tesisinde gayet meşgul. 45 yaşındaki bu adam 15 yaşından beri ailesiyle birlikte çay yetiştiriyor. Ama şimdi 0.8 hektarlık çay plantasyonunu ekmeleri ve işletmeleri için başkalarına kiraladı; bu arada da kendi çay işleme tesisini kurdu. Uzmanlık alanı ise pahalı ve kaliteli yeşil ve siyah çay işleme ve ihracatı. Yıllık net karı 600 bin RMB’nin (88 bin 550 ABD $) üzerinde. Ve Hetaoba köyünde onun gibi 80’den fazla “çay patronu” var.

Bu dönüşümün ardında yöre ekonomisinin çay sektörü sayesinde artan canlılığı bulunuyor. Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) Hetaoba köyündeki biriminin genel sekreteri Chen Tingming “Burası eskiden yaygın bir şekilde yoksul bir köy olarak bilinirdi; çiftçiler geçinmek için tahıl ekerdi ve kişi başına düşen yıllık gelir bin RMB’nin (147 ABD $) altındaydı” diyor. Yöre köylüleri, yoksulluk koşullarını değiştirmek amacıyla 1983’te ÇKP’nin köy biriminin o zamanki sekreteri He Dianlun’un liderliğinde çay ağaçları ekmeye başladı. Sürekli tarım sayesinde Hetaoba köyünde çay ekilen alanların genişliği 0.3 hektardan bugün itibarıyla 720 hektara çıktı.

TEKNİKLERİ ÖĞRETTİ

Çay plantasyonlarının hızla genişlemesine Meitan’ın doğal çevresi ve iklim koşulları da yardımcı oldu. Ayrıca günümüzdeki Zhejiang Üniversitesi’nin öncülü olan Ulusal Zhejiang Üniversitesi, 1940’ta Japonya’ya karşı verilen Direniş Savaşı sırasında batıya, Meitan’a taşındı. Üniversite burada geçirdiği yedi yıl sırasında bölgeye West Lake Longjing Çayı ve siyah çayın en iyi yapraklarını getirdi, yöre halkına bunları yetiştirme tekniklerini öğretti. Bunun sonucunda yörede üretilen çayın kalitesi ve tanınırlığında büyük bir artış kaydedildi.

“Çay sektörünün gelişmesine bağlı olarak köydeki 3 bin 600’ü aşkın hane halkının kişi başına düşen yıllık net geliri geçen yıl itibarıyla 16 bin 400 RMB’ye (2 bir 447.6 ABD $) ulaştı” diyor Chen Tingming ve köyün artık kendi çay işleme tesisine ve kendi çay markasına sahip olduğuna dikkat çekiyor. Bunun sonucunda artık her ailenin arabası var ve çiftçilerin yüzde 80’den fazlası modern konutlarda yaşıyor. Hetaoba köyü, bugün itibarıyla, çay ekim yönetimi, fide yetiştiriciliği, çay işleme ve pazarlamayı bir araya getiren eksiksiz bir sanayi zinciri inşa etmiş durumda.

Bu arada, hızla gelişen çay sektörü çok sayıda göçmen işçiyi köye çekti. Şu anda köyde 3 binden fazla göçmen işçi bulunuyor; bunların hepsi çay ekiminde çalışarak yoksulluğun pençesinden kurtulmayı ve refaha ulaşmayı başardı.

Hetaoba köyü, Meitan ilçesinde yerel kırsal ekonominin temel sanayii haline gelen çay sektörünün kaydettiği gelişmenin sadece bir mikrokozmosu. Meitan artık “Guizhou eyaletinin birinci çay ilçesi” olarak tanınıyor ve Meitan Green Sprout, Zunyi Red gibi çay ürünleri hem yurt içinde hem yurt dışında alıcı buluyor. 2017 yılında Meitan ilçesinde 500’den fazla çay girişimi vardı ve bunların 616 bin tonluk toplam üretiminin değeri 4.271 milyar RMB’ye (640 milyon ABD $) ulaşırken, toplam geliri de 10 milyar RMB’yi (1.4 milyar ABD $) aştı.

TURIZMİ DE HAREKETLENDİRDİ

Meitan çay sanayiinin gelişimi, yerel turizmi de hareketlendirdi ve çay ekimi ile turizm sektörünün entegrasyonunu sağladı. Hetaoba Turizm Bölgesi’ni görmeye gelen ziyaretçilerin sayısı geçen yıl 70 bini buldu. Meitan’da ilçe geneline yayılmış 10’den fazla kasabada bu tür kırsal turizm bölgeleri bulunuyor. Hetaoba Turizm Bölgesi’nin yanı sıra Yedi Renkli Kabile turizm sahası, yoksulluğun azaltılmasına yönelik bir yaklaşım olarak çay ekimi ile turizmin entegrasyonuna ilişkin bir diğer örnek.

Yedi Renkli Kabile’nin öncülü, Meijiang kasabasına bağlı Jinhua köyündeki Daqinggou formasyonuydu. Bu bölgenin insanları aşırı yoksulluk içinde yaşıyordu. 2015’ten bu yana Jinhua köyü, çay yetiştiriciliği ile turizmi bir araya getiren yeni bir kalkınma modeli uyguluyor.

Köylüler evlerinin dış duvarlarını muhtelif renklere boyadı ve kırsalda aile yanında konaklama hizmeti vermeye başladı, çay evleri açtı.

“Günümüzde Jinhua köyünde her hane turizmin nimetlerinden faydalanıyor. Köylülerin yarıdan fazlası kent merkezinde ev satın aldı. Ayrıca neredeye her ailenin bir arabası var” diyor ÇKP’nin Jinhua köyü biriminin sekreteri Feng Yanqing. Rao Xifeng 27 yaşında, köyün yerlilerinden; geçmişte yıllar boyunca Jiangsu eyaletinin Şanghay kentinde ve başka yerlerde göçmen işçi olarak çalışmış. Memleketindeki gelişmeyi ve değişimleri görünce köyüne geri dönmeye ve turizm işine girmeye karar vermiş. “Jinhua köyünde pek çok genç, iş bulmak için şehirlere gitmeyi tercih etti. Köyde sadece yaşlılar ve çocuklar kaldı. Ama artık hepsi evine geri dönmüş durumda” diyor Feng Yanqing.

Rao memleketine geri dönerken yanında işleri çekip çevirmesine yardımcı olması için kız arkadaşını da getirmiş. “Evimizi yaptığımız tadilatla 10 odalı hale getirdik. Ben bir kır hanı açtım, o da bir inci çayı barı işletti. Çay ekim alanımız da bir turizm kooperatifi içinde yer alıyor” diyen Rao, brüt gelirlerinin yılda 200 bin RMB’nin (29 bin 516 ABD $) üzerinde olduğuna dikkat çekerek şu anda hayatlarından memnun olduklarını söylüyor.

Fend de “Eskiden biz kırsal bölge insanları çalışmak için şehirlere göç ederdik; şimdi şehirli insanlar çalışmak için kırsala geliyor” diyor. Çay toplama mevsiminde ilçe merkezinden her gün ortalama 2 bin kent sakini otobüslerle Jinhua köyüne geliyor. Çay toplayarak bir günde 150-200 RMB (22-30 ABD $) kazanabiliyorlar. Dahası komşu ilçelerdeki bazı yoksul köylerden bini aşkın hane halkı, çay yetiştiriciliği ve üretiminde uzmanlaşmak için Jinhua köyüne taşındı.

Son üç yılda turizm Jinhua köyünün temel sektörlerinden biri haline gelirken 200 bin RMB’den (29 bin 516 ABD $) 2.6 milyon RMB’ye (390 bin ABD $) yükselen toplam yıllık gelir içinde çayın payı üçte biri buldu. 2 bin 500’den fazla köylünün kişi başına düşen net geliri 30 bin RMB’yi (4 bin 427 ABD $) aştı.

Jinhua köyündeki Yedi Renkli Kabile, Meitan’da çay yetiştiriciliği ve turizmin entegrasyonu ve gelişiminin sadece bir örneği. 2017’de ilçeye 5 milyondan fazla turist geldi ve bunların sağladığı toplam gelir 2.95 milyar RMB’yi (445 milyon ABD $) buldu; bu da bin kişinin doğrudan yoksulluktan kurtulmasını sağladı.

PAZARI BÜYÜTTÜ

Çay yetiştiriciliği ve turizmin etkin entegrasyonuyla Meitan’da yerel çayın pazarlanması da profesyonel bir şekilde yürütülmeye başladı. Meitan’da 35 yeşil çay pazarı bulunuyor; taze yeşil çay yapraklarını 30 dakika içinde satmak mümkün. Liuhedu köyünden 50 yaşındaki Liu Qinglian, her gün Jinhua köyündeki çay pazarında taze çay yaprakları satıyor. “Bir günde 20 kilogram satarak 200 RMB’den (30 ABD $) fazla para kazanabiliyoruz. Yeşil çay yapraklarını satınca eve gitmeden önce doğrudan yakındaki pazarlara uğrayıp sebze alıyoruz” diyor.

30 yıldır çay yetiştiren Liu, geçmişte çay sektörünün geleceği için pek de umutlu değildi. “İlk çay ektiğimiz zamanlar satışların yetersizliğinden ötürü 10 mu (0.67 hektar) başına yılda sadece 10 bin RMB (bin 476 ABD $) kazanabiliyorduk, dolayısıyla geçinmekte zorlanıyorduk” diyen Liu, artık Meitan çay bölgesindeki Shenqing ticaret pazarı sayesinde çayını her gün kolayca satabiliyor ve 10 mu başına yılda 100 bin RMB (14 bin 758 ABD $) kazanıyor.

Son yıllarda özelleştirilmiş çay ürünleri geliştirmek gözde bir iş kolu haline geldi. “Geçmişte çay üretiminden sonra pazar bulurduk, şimdi ise üretimi müşterinin taleplerine göre yapıyoruz. Geçmişte çay kiloyla satılırdı, şimdi yetiştirildiği araziye göre satılıyor” diyen Meitan Qinyuanchun Tea Co. Ltd.’in genel müdürü Zhao Jiwei, müşterilerin, şu anda, bir mu’luk (0.07 hektar) çay ekimini şirketin birleşik yönetimine dahil etmek için sadece 800 RMB (118 ABD $) yıllık harç ve 365 RMB (53.9 ABD $) işletme bedeli ödemesi gerektiğini anlatıyor. Çay toplama mevsiminde de belirli bir işleme bedeli ödediklerinde plantasyonda yetiştirilen tüm çayın hasadı yapılıyor.

Qinyuanchun Çay Plantasyonu şimdi özel hazırlanmış çay ürün ve hizmetlerine odaklanıyor. “Geçen yıl plantasyon ekim sahasının 70 hektardan fazlasını kiraladı ve bu yılın başında da 28 hektardan fazlası ayırtıldı” diyor Zhao. Bu çÇay üretim biçimi Meitan’da giderek yaygınlaşıyor.

Ayrıca ilçe, çay satışını desteklemek için Taobao, Tmall ve JD.com gibi online pazarlardan da faydalanıyor. Şimdiye dek söz konusu platformlarda 300’den fazla çay satış mağazası açıldı ve bu mağazaların ticaret hacmi 100 milyon RMB’yi (15 milyon ABD $) aştı.