ANTİK LİJİANG KENTİNDEKİ TARİHİ MEKANLAR İYİ KORUNDU

Dayan kasabası olarak da bilinen antik Lijiang kenti, Çin’in güneybatısındaki Yunnan Eyaletinin Lijiang Şehrindeki Gucheng Bölgesinde yer alıyor. 800 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan Lijiang, pitoresk manzaralara, farklı kültürlere ve çok sayıda iyi korunmuş tarihi mekanlara ev sahipliği yapıyor.

MENG JIAXIN /CHIHA TODAY –– Kasabanın mevcut yapıları Song Hanedanlığı’nın sonuna (960-1279) ve Yuan Hanedanlığı’nın erken dönemine (1271-1368) kadar uzanıyor. Burası bir zamanlar kuzeybatı Yunnan’da siyasi, ekonomik ve kültürel bir merkezdi. Han (M.Ö. 206-MS 220) ve Tang (618-907) hanedanları döneminde burası güney İpek Yolu üzerinde ve günümüz Hindistan ve Nepal’e giden antik  Çay Atı Yolu üzerinde önemli bir kasabaydı.

Yaklaşık 7,3 kilometrekarelik bir alanı kaplayan eski Lijiang şehri, Yunnan-Guizhou Platosu’nda 2.416 metre yükseklikte yer alıyor. Çevresindeki dağların kucağında yer alan bu antik kent, yüzyıllar boyunca su şebekesinden yararlanarak büyüdü. Burası Mu Ailesi Konağı, Sifang Caddesi ve Wangu Kulesi dahil olmak üzere çok sayıda turistik mekan ve tarihi mekana ev sahipliği yapıyor. Ulusal 5A Turistik Cazibe Alanı olarak derecelendirilmiş olup, Çin’de Dünya Mirası olarak listelenen iki antik kentten biridir.

DAĞLAR VE NEHİRLERİ ŞEKİLLENDİREN DÜZEN

Bu kasaba, Yulong Dağları’nın eteklerindeki bir plato düzlüğünde kuruldu. Kasaba sakinleri nereden yukarıya bakarlarsa baksın,  heybetli dağlarla çevrelendiklerini görebiliyor. Yulong Dağları’na ek olarak kuzeyde Xiangshan Dağları ve Jinhong Dağları, batıda ise Houzi Dağları yer alıyor. Antik şehrin içinden geçen kaynak suyu, Xiangshan Dağları’nın eteklerindeki Heilong Göleti’nden geliyor. Su, eski şehre kuzeybatıdaki Yulong Köprüsü’nden yaklaşıp, antik kentin üzerinden akmadan önce batıda, merkezde ve doğuda üç kola ayrılıyor.

Eski şehrin sokakları dar ve derin olup pek çok dönemeç barındırıyor. Çin’deki diğer şehirlerin çoğundan farklı olarak şehir surları yoktur, ancak çevredeki üç dağ sırası duvar görevi görüyor. Her hane, nehrin üç ana kolundan oluşan daha büyük su ağının bir parçası olan bir kanalın yanında yaşıyor.

Lijiang’ın eski kentindeki binaların kapıları ve kapıları genellikle güneydoğuya bakıyor. Su merkezli bu kasaba, su yolu hizalı bir mekansal düzen sergilediği gibi, yoğun şekilde düzenlenmiş köprülerle karakterize ediliyor. Dış şekil ve yapı açısından kasabadaki konutlar Han, Tibet ile Bai halkının teknik  ve özelliklerini simgeliyor. Bu, katmanlı çatılarda, gri kiremitlerde ve ahşap yapılar da görülebilir. Bu konutlar genellikle toprak ve ahşaptan yapılmış. Bazı eski konutlar halka açık olup, turistlerin daha yakından incelemesine izin veriliyor.

MU AİLESİNİN KONAĞI

Mu Ailesi Konağı, Yuan (1271-1368), Ming (1368-1644) ve Qing (1644-1911) hanedanları sırasında Lijiang’dan sorumlu olan Naxi halkının Mu klanının ikametgahıydı. Kasabanın güneybatısındaki Shizi Dağları’nın doğu eteğinde yer alan konak, ilk olarak Yuan Hanedanlığı döneminde inşa edildi. Müze olarak tahsis edildikten sonra 1998 yılında yenilendi.

Bu külliye, 369 metrelik merkezi eksen boyunca uzanan 163 odadan oluşuyor. Sanqing Salonu, Yuyin Kulesi, Guangbi Kulesi, Hufa Salonu, Wanjuan Kulesi, Toplantı Salonu ve Sadakat Kemeri batıdan doğuya uzanan bir çizgide yer alıyor. Konutta asılı olan imparatorlar tarafından verilen 11 plaket, Mu ailesinin prestijinin ve tarihinin bir kanıtı olarak kabul ediliyor.

Mu klanı bir zamanlar Naxi etnik grubunu yönetiyordu. Klanın reisi, Yuan, Ming ve Qing hanedanları sırasında imparator tarafından Lijiang’ın kalıtsal belediye başkanı olarak atandı. 470 yıl boyunca Lijiang’ı yöneten aile, eğitim, görgü ve dürüst karakter geliştirme konusundaki çabalarıyla tanınıyordu.

Naxi halkı, yükselen güneşi selamlamanın pozitif enerji getireceğine inandığından, konağın kapıları doğuya bakıyor. Külliyeye girdikten sonra görülen ilk yapı, üç katlı, karmaşık bir şekilde oyulmuş taş heykel olan Sadakat Kemeri’dir. Toplantı Salonu siyasi işlerin görüşüldüğü muhteşem bir salondur. Wanjuan Kulesi, Dongba kutsal yazıları, Budist sutraları, tablolar ve ünlü edebiyatçıların kaligrafileri gibi kültürel öğelerden oluşan bir koleksiyona ev sahipliği yapıyordu. Hufa Salonu, Mu ailesinin ev işlerini tartıştığı bir yerdi. Guangbi Kulesi bahçenin girişidir. Yulou Kulesi imparatorluk fermanlarının alındığı ve ziyafetlere ev sahipliği yapılan yerdi. San-qing Salonu, Mu ailesinin Taocu felsefeye hayran kalacağı kutsal bir yerdi. Shizi Dağları’nın derin ormanlarında Naxi halkının cennete, atalara ve doğa tanrısına tapındığı dini alanlar vardı.

Bu binalar Naxi halkının kapsayıcılığını temsil ediyor. Mu Ailesi Konağı, Ming Hanedanlığı’nın zarif Han tarzını örnekleyen, Tang ve Song hanedanlarının bazı rustik ve vahşi Han özelliklerini koruyan ve doğuya bakan düzende şekillenen Naxi geleneklerini yansıtan görkemli bir mimari külliyedir.

WANGU KULESİ

Shizi Dağları’nda Wangu Kulesi adı verilen ahşap bir gezi kulesi bulunuyor. Bu 33 metrelik beş katlı binada, tavanı destekleyebilen ahşap braketlerden oluşan bir sistem oluşturan geleneksel Çin dougong inşaat tekniği kullanılmış. Kulenin ana gövdesi, her biri birinci katta duran ve en yüksek tavana kadar uzanan 24 metre yüksekliğinde 16 ahşap sütunla destekleniyor. Süslemeleri açısından resim ve heykel şeklinde 100 bine yakın ejderha desenine rastlamak mümkündür.

Kulenin üzerinde asılı olan plaketin üzerindeki yazı Dongba piktografı ile yazılmış olup, kelimenin tam anlamıyla “yüzlerce yıl ve binlerce nesilden bu yana bir kule” anlamına geliyor. Naxi dilinde gökten aşağıya bakmak anlamına gelen Wangu adından da anlaşılacağı gibi kule, eski Lijiang kentine bakıyor.  Turistler, tepeden uzaktaki yüksek Yulong Dağları’nı hayranlıkla izleyebiliyor. Hem doğal hem de kentsel manzaraların büyüleyici manzaralarının tadını da çıkarabiliyorlar.

SİFANG CADDESİ

Sifang Caddesi Lijiang’ın merkezidir. Ming imparatoru tarafından Mu reisine sunulan hükümet mührünün şekline uygun olarak inşa edildiği söyleniyor. Cadde bir zamanlar antik Çay Atı Yolu üzerinde hayati bir ulaşım merkeziydi. Ming ve Qing hanedanlarından bu yana başka yerlerden gelen iş adamlarına ev sahipliği yapıyordu. Zamanla burada birden fazla etnik kültür karışıp zenginleşerek caddeyi Lijiang’da ekonomik ve kültürel bir merkez haline getirdi. Günümüzde Sifang, Yunnan’ın özel yemeği olan pirinç eriştesinin çeşitlerini sunan düzinelerce restoranın sıralandığı bir yemek caddesi olarak hizmet veriyor. Bu yüzden cadde, Lijiang Pirinç Eriştesi Caddesi olarak da biliniyor.

Sifang Caddesi’nin batısında Kegong Binası adı verilen üç katlı bir bina bulunuyor. 1723 yılında, Qing Hanedanlığı’nın iktidardaki İmparatoru Yongzheng, Lijiang’daki Mu klanının kalıtsal yönetim sistemine son verdi. Onun yerine merkezi hükümet, imparatorluk sivil sınav sistemi aracılığıyla seçilen yetkilileri lider yönetim pozisyonunu üstlenecek şekilde atamaya başladı. İmparator Jiaqing’in hükümdarlığı sırasında, Yang ailesinin Kegong Yolu’nda yaşayan kardeşleri Yang Zhaolan ve Yang Zhaorong, eyalet düzeyinde imparatorluk sivil sınavlarını geçerek yerel memur pozisyonlarına hak kazandılar. Daha sonra İmparator Daoguang’ın hükümdarlığı sırasında Yang Zhaorong’un oğlu Yang Shuochen de sınavı geçti. Bu büyük onuru kutlamak için yerel yönetim ve topluluk, onların onuruna Kegong Binasının inşasını finanse etti.

DASHİ KÖPRÜSÜ

Antik Lijiang kentinde 350’den fazla köprü var. Bu köprüler, çoğunlukla 14. ve 19. yüzyıllar arasında çeşitli tiplerde inşa edildiler. Bunlar arasında en dikkat çekeni, Sifang Caddesi’nin 100 metre doğusunda yer alan ve Ming Hanedanlığı döneminde Mu ailesi tarafından inşa edilen Dashi Köprüsü’dür.

Bu taş köprünün toplam uzunluğu 10 metreyi aşan iki kemeri bulunuyor. Yaklaşık dört metre genişliğe yayılan bu yol, kıyılar arasında kolay geçişe olanak tanıyan hafif bir eğime sahiptir. Tepesi karla kaplı Yulong Dağları’nın köprünün altındaki suya yansıması nedeniyle bu köprüye Yingxue Köprüsü veya “Kar Yansıması” Köprüsü de deniyor.

Taş köprüler, antik Lijiang kentindeki sokakları birbirine bağlıyor. Yüzlerce yıldır köprülerin altından sular akıyor, köprülerdeki ayak sesleri ve konuşmalar hiç susmuyor. Eski köprüler, kaynak suları, kendine özgü yöre sakinleri ve karla kaplı dağlar, antik çağlardan kalma hareketli, büyüleyici manzaraları yakalayıp hayata katıyor…