BİN YILLIK SHANDONG BROKARININ KÜLTÜREL CAZİBESİ

Güneybatı Shandong’da 2000 yılı aşkın bir geçmişe sahip el yapımı saf pamuklu bir kumaş olan Shandong brokarı (Çincesi Lujin), ulusal somut olmayan kültürel miras listesinde yer alıyor. Shandong Eyaleti’nin Heze şehrinin Juancheng İlçesi’nde bulunan 1600 metrekarelik bir alana yayılmış Çin Shandong Brokarı Müzesi’nde, devasa sergi salonunda göz alıcı rengarenk, çeşit çeşit Shandong brokarı sergileniyor.

Xinhua — Müze müdürü Lu Weimin tarafından yapılan tanıtım kapsamında Juancheng Shandong brokarı geçen yıl Shanghai İşbirliği Zirvesi’nde devlet başkanları için davetiye haline getirilip bu yıl Beijing’deki Yasak Şehir’de sergilendiğinden beri ziyaretçi sayısı hızla arttı.

Sergi salonu boyunca yürürken, Shandong’un güneybatı bölgesine yayılan halk ezgisi kulaklarımda yeniden çınlıyor gibiydi: “Öğlene kadar meşgul olur, gece yarısı örme odasına giderim. Ayaklarım pedalda ellerim mekikte. İki kenarda on desen, ortada altın anka kuşu, dört köşede ganoderma otu…” Bu aynı zamanda Shandong’un güneybatı bölgesinde yaşamış herkesin bir anısı: Çocukken annemin iplik makinesinin cır cır sesiyle uyur, sabah annemin dokuma makinesinin çıkrık sesiyle uyanırdım. Üzerimizde kalın kumaşlı giysiler ve yataklarda pamuklu çarşaflar vardı, yoksul olmamıza rağmen günler her zaman sıcak ve rahat geçerdi.

Shandong brokarı, güneybatı Shandong’da üretilen ve halk tarafından kullanılan pamuklu bir kumaştır. İnce dokuması ve muhteşem renkleriyle brokara çok benzer. 1985 yılında ilgili kurumlar tarafından “Shandong güneybatı brokarı” veya kısaca “Shandong brokarı” olarak adlandırıldı. Shandong brokarı, dokumacılığın köklü bir geçmişini yansıtır. Tarihte Chunqiu Dönemi’nde yörede dut ağacı dikilip ipekböceği yetiştirilmiş ve dokuma teknolojisi geliştirilmiştir. Shandong ipek kumaşı o dönemde çok revaçtaydı. Yuan ve Ming Hanedanlıkları sırasında, Sarı Nehir Havzası’nda büyük ölçekli pamuk ekimiyle, Güneybatı Shandong halkı geleneksel kudzu, kenevir, ipek, dokuma ve nakış tekniklerini pamuk ipliğinde birleştirerek pamuk brokarını üretti.

Shandong brokarı modellerinin isimleri aynı zamanda zengin kültürel anlamlar içeriyor. “Eski imparatorluk sarayı”, “Sekiz tabak ve sekiz kase, gökyüzünde göz kırpan yıldızlar”, “Saat, yelpaze, çiçekler”, “Rüzgar ve kar” gibi. Kırsalda yaşayan binlerce kadın, saf duygular, harika fikirler ve eşsiz becerileriyle sembolik renk desenlerini çıkarıyor ve bu soyut geometrik desenlere harika isimler veriyor.

Lu Weimin, Shandong brokarının, Güneybatı Shandong’un “yaşayan tarihi” olduğunu ve halk arasında “eski yerel kumaş”, “el dokuması kumaş” olarak adlandırıldığını söyledi ve şöyle devam etti: “Ancak elde dokuma işlemi son derece karmaşık. Pamuk ipliği dokumadan kumaş dokumaya kadar irili ufaklı 72 işlem var ve 2000’e yakın desen dokunabilir, bu nedenle parlak renkler ve renklerle güçlü kontrast yaratan bir desen sanatı oluşturulmuştur. Bu, Shandong Eyaleti’nde bulunan benzersiz bir saf pamuklu el yapımı halk tekstili ürünüdür. Yoğun yerel tarza ve ayırt edici ulusal özelliklere sahiptir ve aynı zamanda çok kullanışlıdır. Artık Shandong brokarı yurtiçinde ve yurtdışında ünlü bir el işi ve günlük ihtiyaç haline geldi.”

2008 yılında Shandong brokarı dokuma tekniğinin Çin’in ulusal somut olmayan kültürel miras listesine dahil edildiği açıklandı. “Shandong brokarı, tarım ekonomisinin bir ürünüdür” diyen Lu Weimin, Shandong Brokarı Müzesi’ne Shandong brokarının üretim geçmişi ile ilgili içeriğin de eklenmesiyle saban, tırmık, yassı araç gibi aletler kullanılarak üretimin teknolojik sürecinin ziyaretçilere gösterildiğini söyledi. Bugün tüm müze beş bölümden oluşuyor: ön salon, ilk sergi salonu, Shandong brokarı kültür ve sanat galerisi, ikinci sergi salonu, tuğla ve plastik sergi salonu ve multimedya salonu.

Yol boyunca gezdikten sonra Shandong brokarının yanı sıra müzede Juancheng’deki tipik köylerin resimlerini, tuğla oymalarını, şerit dokuma ve diğer el sanatlarını da görebilirsiniz. Ön salonun tepesinde, rüzgarla sallanan 158 adet el dokuması Shandong brokarı kumaşı bulunuyor ve Shandong brokarının uzun şeritleri dalgalanarak renkli Shandong brokarı sanatını sergiliyor. Lu Weimin, bu şekilde Shandong brokarı halk sanatını korumak ve daha fazla insana Shandong brokarını anlama ve takdir etme fırsatı sağlamak istediklerini söyledi.

Lu’ya göre Shandong brokarı üç unsuru barındırmalı: el yapımı olmalı, saf pamuk dokusu olmalı ve ulusal geleneksel desenlere sahip olmalı. “Shandong brokarı, sürekli değişen ve ustaca denebilecek 1990’dan fazla renkli desene dönüştürülebilen 8 temel desen içeren el yapımı, saf pamuklu tekstildir. Birçok tüketici, işçilik değeriyle de ilgileniyor. El dokuması Shandong brokarının pazarı hala güçlü.” 2018 Shanghai İşbirliği Zirvesi davetiyesinde ambalaj malzemesi olarak Shandong brokarı kullanıldı.

Renk açısından zengin, sade ve zarif olan kumaş doğal, uyumlu ve uğurlu kültürel mizacı vurguluyor ve derin Shandong kültürü ile güçlü yöresel özelliklerini bünyesinde barındırıyor. 2020’de Juancheng Shandong brokarı, 6. Çin Somut Olmayan Kültürel Miras Fuarı’nda yer alan tek proje olarak Heze Şehri’ni temsil etti. 2022’de Juancheng Shandong brokarı, “Çin El Yapımı: Shandong El Yapımı” butik sergisinde yer aldı ve toplantıya katılan ilgili liderler ve uzmanlar tarafından büyük övgü topladı. Eylül 2022’de Juancheng Shandong brokarı, ilk “Geleneksel El Sanatlarını Canlandırma Luban Kupası” yarışmasında gümüş madalya kazandı.

İnsanların yaşam standartlarının iyileştirilmesi ve orijinal ekolojik ve sağlıklı yaşam tarzlarının peşinde koşmasıyla, Juancheng’de giderek daha fazla Shandong brokarı işletmesi ve Shandong brokarı operatörü ortaya çıkıyor. Modern insanın zevk ve estetik ihtiyaçlarını karşılayan kumaşlar, duvar askıları, ev tekstili, giyim ve aksesuar gibi 100’den fazla ürün çeşidi bulunuyor. Shandong brokarının zarif desenleri ve derin kültürel çağrışımları birçok yabancı müşteriyi cezbediyor ve ürünler şehir içinde ve dışında satılıyor. Halihazırda bu endüstri, kırsal kesimde yaşayan 5.000’den fazla kadını Shandong brokarı dokumaya yöneltmiş durumda.